نکاح په لغت کي يوځاي کيدوته وايي او مراد تري دښځي او خاوند همبستري ده ابوعلي القالي وايي ، عربو څه ښه فرق راوستي دي په دي الفاظو کي چي وايي (نکح فلانة)  نو مراد تري کوژدن او واده وي او هرکله چي وواي انکح امراته او زوجته  نو مراد تري همبستري وي .

په اصطلاح او شرعه کي نکاح وايي غوټه کول  ديو سړي او ښځي په داسي حال کي چي ديو بل نه به نيکه اوسالمه استفاده کولي شي. نو لدي معلوميږي چي دنکاح نه يواځي استفاده مراد نه ده بلکي نيک او سالم ژوند هم مراد دي خو کله کله دايو کار په بل غالب کيديشي دشخص دحال مطابق .

د نکاح حکمت:

راځو دې ته چي په نکاح کي څه حکمت دي

نکاح په خپل ځان کي يو نيک او روا کار دي ، او دهغه چا په باره کي چي دنکاح معنوي طاقت چي عبارت له شهوت نه دي يو ضروري او لازم حکم دي چي نکاح وکړي. نکاح کول يو نبوي سنت دي چي ټولو انبياؤ عليهم السلام کړيدي لکه چي الله پاک فرمايي ژباړه (يقيناً مونږ ستا نه مخکي پيغمبران راليږلي او دوي ته مو بي بياني او اولاد ورکړي وو) رعد (٨٣) همدغه رنګ جناب رسول الله ص هم ودونه کړيدي او واده کول دهغه سنت دي او دسنت نه انکار کول( نه منل) درسول الله دامت نه وتل دي لکه چي فرمايي ژباړه (چاچي زما دسنت نه سر غړونه وکړه نو زما دامت نه ندي) لدي وجي علماء کرام ليکي په هغه صورت کي چي دسړي معنوي او مادي طاقت وي او واده وکړي نو دا دنفلي عبادت نه بهتر دي ځکه چي پديکې ډير مصلحتونه او ډيري فائدي پرتي دي.

کله ناکله نکاح کول واجب هم وي  په هغه صورت کي چي سړي دقوي شهوت والا وي او په ځان ويريږي چي په حرامو کي به اخته شي نو پدغه صورت کي نکاح کول واجب دي چي پري ځان دحرامو نه بچ کړي او خپل ځان پاک اوساتي پدي باره کي رسول الله ص فرمايي ژباړه ( اي دځوانانو ټولګيه دچاچي ستاسو نه شهوت وي نو نکاح دي وکړي ، ځکه چي دا دنظر ښکته کونکي او دعورت ساتونکي ده اود چا چي طاقت نه وي نو روژي دي نيسي ځکه چي دا دده لپاره دحرامو نه دخلاصي لار ده.

د نکاح مهم او ضروري شرطونه:

(١) دسړي او ښځي رضائيت او ښوښه .

لدي معلومه شوه چي هغه نکاح سمه نده چي په سړي ضور وکړيشي چي فلانکي ښځي سره به واده کوي او همدغه رنګ برعکس لکه څنګه چي الله پاک فرمايي ژباړه (اي دايمان والاو ندي حلال ستاسو لپاره چي ښځي په  ميراث کي په زور نکاح کړي) نساء (١٩)، همدا شان رسول الله فرمايي ( واده به نشي کولي هلک ته ترڅو چي پخپله يي وغواړي، او واده کولي به نشي يو جيني ترڅو چي هغه اجازت ونه کړي پښتنه وشوه چي اي دالله رسوله ښځي خو شرميږي څنګه به اجازت کوي هغه ورته او فرمائيل دښځي چوپتيا اجازت دي او هرچي کونډه ښځه ده نو هغه به په خوله اجازت کوي او دهغي چوپتيا اجازت ندي ،هرکله چي جيني چوپه پاتي نشوه او منع يي وکړه نو بيا ورباندي هيڅ څوک زور او زياتي نشي کولي تردي چي پلار هم لکه چي نبي ص فرمايي ژباړه (هغه جيني چي واده شوي نه وي او پلار يي ورکوي نو اجازت به تري غواړي) مسلم

او پدي حالت کي چي جيني انکار وکړي نو دپلار په کور کيناستل دبالغي جيني  تر هغي چي يي دخوښي خاوند پيدا کيږي کومه ګناه نده او پلار يي نه ګناه ګاريږي .

هر کله چي جيني دو خلک وغواړي دجيني يو خوښ وي او دپلار بل نو جيني به هم هغه ته په نکاح کولي شي چي دجيني خوښ وي خو شرط دادي چي سړي به دجيني کفؤ وي او هرکله چي کفؤ نه وي نو ولي لره حق دي چي جيني ورسره له واده کولو منع کړي او دي پري ګناه ګار ندي.

٢-په نکاح کې شرط دادي چي ولي به حاظر وي نو هغه نکاح چي بغير دولي نه وشي صحيح نده په وجه ددي قول دنبي اکرم ( نکاح نه صحيح کيږي بغير دحظور دولي نه ) کچير ته دغه رنګ  شوي وي چي جيني په خپله چاسره نکاح کړي وي او يا يي څوک وکيل کړي وي او نکاح يي کړي وي او ولي موجود نه وي نو دغه نکاح باطله ده.

راځو ديته چي (ولي) څوک دي، ولي هغه بالغ عاقل روغ سړي دي چي دښځي دعصبوو نه وي لکه پلار،نيکه دپلار طرف نه، ځوي ، دځوي ځوي تر لاندي پوري،سکه ورور،دپلاره ورور،خپل تره،او دپلار دپلاره ورور،او همدغه رنګه پورته، دموره ورور ولي ندي،او دماما اولاد اولياء ندي، دمور پلار ولي ندي ، ځکه چي دا ټول عصبه ندي. نو هرکله چي خبره ولي ته اوسپارل شوه نو هغوي به جيني ښه کفؤ ته ورکوي هرکله چي کفؤ خلک ډير وي، اوکله چي کفؤ يو وي نو همدغه له دي ورکړي پدي شرط چي دجيني رضا وي

(کفؤ) هرهغه سړي دي چي دجيني سره  په خيل، قام،قبيله،مال،دين کي يو شان وي. اګر که دا فرقونه په اسلام کې معتبر ندي خو دلته دفساد دختميدو په خاطر مراعات شويدي.

دلته لګ سوچ پکاردي چي ولايت يو لويه ذمه واري ده او ددي ذمه واري تپوس کيږي ځکه چي دا دده سره يو امانت دي بايد چي امانت صحيح حقدار ته ورسوي او خيانت ورپکي ونکړي ،همدا راز ر ولي پدي کې احتکار ( وروسته کونه ) به نه کوي دخپل شخصي غرض لپاره پدي خاطر چي  يو غير کفؤ يا يو مالدار ته به يي ورکړي چي ډيري روپي تري واخلي  نو دا يو لوي خيانت دي چي الله تري خپل بندګان منعه کړيدي چي فرمايي ژباړه ( اي دايمان والاو دالله او رسول سره خيانت مه کوي او همدغه رنګ په امانتونو کي خيانت مه کوي پداسي حال کې چي پوهيږي داکار ناروا دي) انفال (٢٧) همدغه رنګ فرمايي ژباړه (يقيناً الله پاک هر خيانت کونکي ناشکره نه خوښوي) حج (٣٨) همدا راز نبي اکرم فرمايي ( باخبر هر يو ستاسو نه شپنګۍ دي او ستاسو نه به دخپل رعيت په باره کې پښتنه کيږي) هرکله چي يو پلار دغه رنګ کار کوي چي جيني نه ورکوي دري څلور کفؤ رد کړي  نو دده ولايت ختم شو بايد چي يو بل ولي مداخله وکړي او جيني ورکړي.