د توتاخېل(طوطاخېل) تاریخ

د پښتني قبيلو د پېژندنې په لړ کې د توتاخېلو قبېله چې د طوطاخېلو په بڼه هم راغلې ده درپېژنم.
د توتاخېلو قبيله په اوسني وخت کې د پکتيا ولايت د مهمو قبيلو نه شمېرله کيږي .

د پښتني عنعنوي او روايتي شجرو پر بنسټ توتاخېل له اره د پښتنو د غلجيو په ټو لنيز ګروپ او ډلې پورې يوه اړونده قبېله ده او د سهاکو د قبيلې يو ښاخ ګڼل کيږي .
توتاخیل د سهاک ځوی د اندړ وراره د موسی لمسئ د برهان کړوسئ د غلجي کودې او غلجي د شاه حسین غورې ځوی ده.
د توتاخېلو د قبيلې خلک دپکتيا ولايت دسيد کرم په ولسوالۍ کې د احمدزيو، منګلو او ځدراڼو د قبيلې د خلکو ترڅنګ ژوند کوي.
داسې روايتونه شته چې توتاخېل په لومړي سر کې د غزني ولايت د اندړو په سېمه کې ژوند کاوه، چې وروسته د ځينو بېلابېلو عواملو په وجه د خپلې استوګنې او سنۍ سيمې ته ليږ ديدلي دي.
د توتاخیلو د قبېلي ښاخونه:
توتاخیل په ۷ نورو فرعی برخو ویشل شوی چې خلک پکې مختلف نظرونه لرې:
سیمن خیل، خوشحال خیل، کلګر، عثمان خیل، خان خیل، کندر خیل او خڼ خیل.
توتا خيل زړور، جنګيالي ، غير تي ،ميلمه پالو نکي او په پښتو او پښتونولۍ باندې مين خلک دي .
د هېواد د خپلواکۍ په دري ګونو جګړو کې يې د پکتيا د نورو پښتني غيرتمنو قبيلو په څېر يې دانګريزي ير غلګرو ځواکونو پر خلاف د وياړه ډکې مبارزې کړي دي او کله چې روسي ښکيلا کګرو او بلو سګرو زموږ په ټا ټوبي ګران افغانستان باندې د وحشت نه ډک بريد وکړ نو د توتاخېلو د قبيلې شاه زلميو هم خپل هيوادنی رسالت په ښه تو ګه تر سره کړ.
د توتاخيلو د قبيلې خلک زياتره خلک دکرنې او مالدارۍ په چارو بوخت دي، خو ځينې يې د سوداګرۍ چارې هم پر مخ بيا يي.
ځینې نور یې په عرب هیوادو کې مسافری کوې هغه خلک يې چې د کرنې او مالدارۍ په چارو بوخت دي نو دوی غوايي، غواګانې ،پسونه، وزې او ميږې هم ساتي.
د توتاخيلو د قبيلې رواجونه او دودونه کټ مټ د هغو قبيلو په څېر دي چې دوی ورسره ژوند کوي. په دوی کې پښتني دودونه او په تېره بيا د جرګې سيستم پياوړی دی او خلک خپلې لانجې د قومي جر ګو له لارې اواروي .
د دغې قبيلې ځينې کورنۍ د پکتيا ولايت په مر کز ګردېز، خوست، جلال اباد او ځينې يې په کابل کې هم استو ګنه لري.

د توتاخېلو د قبيلې مشهور شخصيتونه :

د توتاخېلو قبيلې په خپلې غيږ کې ځينې نامتو شاعران،استادان او د علم او پوهې لارويان روزلي دي چې د ځينو نومونه يې په لاندې ډول دي:
١- د کابل د پوهنتون استاد ښاغلی پوهندوی نسيم ګل توتاخېل
٢- د کندهار د پوهنتون رئيس ښاغلی ډاکټر حضرت مير توتاخيل
او داسې ډیر نور.
د ١٣٥٤ لمرېز کال د سر شميرنې له مخې د پکتيا په ولايت کې د توتاخېلو د قبيلې د خلکو شمېر ٢٢٣٤.تنه ښودل شوي دي چې ښايې اوس به يې په شمېر کې څو برابره زياتوالی راغلی وي.

د نصاب کتابونه

Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ
Back to top button
واسع ویب