
منځپانګه:
جوانان در هر ملتى ستون و پايه هر حركت و جنبش و رمز نيرومندى آن هستند؛ آنان نيرو و جوانمردي، حماسه براى كار و فعاليت، توانايى بذل تلاش و كوشش، عزم و اراده، ميل به قربانى دادن را به وفور دارند. امتها جز با اين ويژگيها پايدار نميمانند و موانع و تڼناها را جز با اين ويژگى نمي توانند پشت سر بگذرانند.
خداوند بلند مرتبه كار آنان كه از جوانى و نيرويشان براى پيروزى حق و كمك به پايدارى آن و رويارويى با باطل و نابودى آن استفاده ميكنند، مبارك مېرداند. ” فِتْية آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى (13) وَرَبَطْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ اِذْ قَامُوا فَقَالُوا رَبُّنَا رَبُّ السَّمَوَاتِ وَالاَرْضِ لَنْ نَدْعُوَ مِنْ دُونِهِ اِلَهًا لَقَدْ قُلْنَا اِذًا شَطَطًا” (كهف/13-14)
ايشان جوانانى بودند كه به پروردگارشان ايمان داشتند و ما بر يقين و هدايتشان افزوديم. ما به دلهايشان قدرت و شهامت داديم. آڼاه كه به پا خواستند و براى تجديد ميعاد با آفريدگار خود، در ميان مردم فرياد برآوردند و گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمانها و زمين است. ما هرگز غير از او معبودى را نميپرستيم. اگر چنين بگوييم و كسى را جز او معبود بدانيم در اين صورت سخن گزاف و دور از حق را گفتهايم. و خداوند پاك و منزه بيان ميكند جوانان، موسى پيامبر (ع) را عليه فرعون طاغى يارى دادند؛ در حالى كه بزرگانترسيدند و كنار كشيدند. ” فَمَآ آمَنَ لِمُوسَى اِلاَّ ذُرِّية مِّن قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِّن فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ ان يفْتِنَهُمْ وَاِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِى الارْضِ وَاِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ “(يونس/83) هيچ كس به موسى ايمان نياورد مگر گروهى از مردمان قومش كه ايمان آوردند و از فرعون و درباريان و اشراف بنياسراييل ميترسيدند كه شكنجه و آزارشان رسانند و آنان را از دين برگردانند. بېمان فرعون در زمين عَلَم طغيان برافراشته بود و گردنكشى كرده بود و از زمره متجاوزان در ظلم و فساد و جنايت و خونريزى بود. و خداوند پيامبر جوان يحيى را ايڼونه امر ميكرد: ” ييحْيى خُذِ الْكتَابَ بِقُوّة وَآتَينَاهُ الْحُكمَ صَبِياً”(مريم/12) اى يحيى! كتاب تورات را با قوت و قدرت هر چه تمامتر بر گيرد و با جد و جهد هر چه بيشتر بدان عمل كن. ما در كودكى بدو بينش دينى و فهم احكام الهى موجود در تورات داديم.
رهبران دعوت هاى حق جوان بودند
بنابراين جوانان دعوت هاى حق را در تمام زمانها و مراحل يارى دادند. ياران موسى و عيسى و پيامبر عليهم السلام جوانان بودند و بيشترين ياران پيامبر جوانان جوانمرد بودند مانند على ابن ابى طالب، مصعب بن عمير، اسامه بن زيد، عماربن ياسر و سعدابن ابى وقاص و غيره. و همچنين رهبران پيروز و لشكريان پهلوان در جڼهاى سرنوشتساز حطين و عين جالوت و غير آن از جوانان نيرومند پر تلاشٍ مجاهدٍ متقى مبارزهـر با نفس بودند. در نهضت اسلامى معاصر رهبر دعوتمان- حسن البنا-، جنبش مباركش را در بيست و يك سالى شروع كرد و در سن چهل و سه سالى شهيد شد. وى در بيست و يك سالى – كه عمر يك جوان بامسئوليت است- پيام حق را منتشر كرد و جهانيان را با آن روشن كرد و جمعهاى خروشان را با روش و برنامهى نورانى قرآن و سنت پيامبر گرامى به جنبش درآورد و جنبش اسلامى جهانىاش را كه اميد مسلمانان در هر گوشهاى از زمين است، تډسيس نمود.
رهبر مربى _ امام حسن بنا- در تمام مراحل دعوت به جوانان اعتماد كرد و نظامى را به وجود آورد كه اين نظام توانايى آنها را در برگيرد و استعدادهاى آنها را شكوفا و توانايى هايشان را پرورش دهد، دلهايشان را به خداوند بلندمرتبه پيوند زند و اخلاقشان را مرتب و رفتارشان را تنظيم كند و آنان را نيروى مثبت سازنده سازد كه حافظ استقلال امت و از اصول آن دفاع كنند و با دشمنان جهاد و نيروهايشان را متحد سازند.
امام حسن البنا موفقيت دعوت را بر ساختن فرد صالح چه زن و چه مرد قرار داد؛ براى اين فرد صالح ويژگى هايى را برشمرد كه جوانان بايد اين ويژگيها را داشته باشند و خود را با آن صيقل دهند. بنابراين از تمام جوانان خواست كه داراى جسم نيرومند، اخلاق متين، فكرى روشن، عقيدهاى سالم، عبادتى صحيح باشند و بر كسب و كار توانا، با نفس مبارزهـر، نسبت به وقت حريص، در كارها منظم و براى دېران سودمند باشند. سپس هر كس كه داراى نقص يا ضعف در يكى از اين ويژگيها ميباشد، بر او واجب است كه آن را برطرف كند و براى اينكه برنامه عملى و در واقعيت داشته باشد، جوانان را در جلسات تربيتى اُسَر منظم كرد و جوانان جلسات تربيتى را در گردانهاى كتائب به هم پيوند داد و شعبه هايى را داير و اردوگاهها و پادگانهايى را تډسيس نمود. باښاههاى ورزشي، انجمنهاى خيريه، مدارس، درماڼاهها، موسسات اقتصادى را ايجاد نمود و جوانان را به علم، عمل، طرحهاى مفيد و فرهڼ فراگير تشويق نمود. آنان را به ساختن خانوادههاى اسلامي، هدايت جامعه، نشر هدايت خير، مبارزه با پليديها، تشويق فضايل اخلاقي، امر به معروف و نهى از منكر، مبادرت به انجام كارهاى خير در تمام جوانب زندگى مډمور كرد تا اينكه آنها را به دفاع از امت و جهاد در راه خدا براى بيرون راندن اشغالران از كنارهى كانال سوئز و مقاومت در برابر اشغالران در سرزمين فلسطين راهنمايى كرد. امروزه كه ملتها بر ما يوروش آورده و عليه ما متحد شدهاند نياز به جمع كردن نيروهاى جوانان داريم. خواستههايشان را برآورده كنيم. تواناييهايشان را با تقويت عقيده و باور، كاشتن نهال ايمان، تهذيب اخلاق، تقويت بدن، شكوفايى استعدادها و باز كردن گسترههاى كار مفيد مثمرثمر براى نجات و رسټارى امت و زنده كردن تواناييهاى مرده، توسعه امكانات و با نشاط كردن تمام مظاهر زندگى پرورش دهيم. بايد رهبرانِ آگاهى باشند كه جوانان را رهبرى و راهنمايى كنند، نيروهايشان را حفظ كنند و مجال علم و تمرين، فرهڼ بيدار، كار و حرفه آموزي، ابتكار و نوآورى را براى آنها فراهم كنند. اين امر وظيفهى دولت با تمام امكاناتش است، اگر كوتاهى كند انرژى امت به هدر ميرود، زمان حال ضايع ميشود و آينده نابود ميشود.
توصيه هاى مهم براى جوانان
بر هر جوانى لازم است كه ارزش وقت و مرحلهاى كه در آن زندگى ميكند را بداند و در تمام جوانب عيبهايش را برطرف كند. تواناييهايش را شكوفا كند و كار نيك را در جمعى اهل ايمان، گروهى منظم، با كار جمعى و فكرى نوآور بسيار انجام دهد. زمان اجازه، راحتطبي، آسايش و سستى نيست زيرا كه جوانى وقت كار مفيد و تلاش و جهدٍ جدى مخلصانه، تمرين مستمر و كسب مهارتها و فرهڼ ميباشد. در اين حالت استراحت كردن، تفريح سالم، آرامش روان براى از سرگيرى كار با همت و نشاط اشكالى ندارد. وظيفه ماست كه زود به خواب رفته و زود از خواب برخيزيم. روز را با نماز صبح به صورت جماعت در مسجد شروع كنيم. دميدن صبح و آغاز فجر را مشاهده و نسيم اول صبح را استنشاق كنيم. “والصبح اذا تَنفَّس”(تكوير18) و سوگند به صبح آڼاه كه مى دمد. روز را با كار مفيد طبق طرح و نقشه به پايان برسانيم. روح و روان و سلامتى را از اماكنى كه لهو و لعب و كارهاى بيهوده و حرام در آن صورت ميپذيرد، دور ڼه داريم. شبها زود به خواب رفته تا صبحها زود بيدار شده و از پروردگار آسمانها و زمين قوّت بگيريم. و همانند صحابه پيامبر(ص) باشيم. آنهايى كه شب زندهدار در شب و شيران بيشه در روز بودند. وظيفه ماست كه قرآن را حفظ كرده و در آن تحقيق كنيم و آنرا به صورت طرحى در تابستان در آوريم و همچنين در سنت و سيره پيامبر و فهم دين پژوهش كنيم. بنابراين اين امور رسالت ما براى هدايت بشريت و نجات جهانيان است. “من يردالله به خيرډ يفقَّهُ فى الدين” هر كس كه خداوند خير وى را بخواهد از دين آگاهش ميكند. بر ماست كه با مړمنين صالح و پشتيبانان خير همنشين شويم و از افراد بيكار و بزهكار كه عمرشان را در قهوهخانهها و اماكن پست و بيهوده مېذرانند دورى كنيم. بلكه وظيفه ماست كه اين گونه افراد را به منهج و راه راست دعوت كنيم تا عمر، اخلاق و نيروشان را از گمراهى و نابودى نجات دهيم. بر ماست كه بدن را با انجام تمرينهاى ورزشى مفيد قوى گردانيم. مړمن قوى نزد خدا از مړمن ضعيفتر بهتر و دوست داشتنيتر است. به فرزندانتان شنا، تيراندازى و اسب سوارى ياد دهيد و براى مبارزه با آنان تا آنجا كه ميتوانيد نيروى مادى و معنوى و از جمله اسبهاى ورزيده آماده سازيد. آگاه باشيد از نيروى تيراندازي. وظيفه ماست كه به نظافت اهتمام بورزيم، به ويژه كه اسلام ما را به نظافت در ظاهر و باطن، نظافت در دل و زبان،
وظيفۀ ما چه است ؟
دست توانمند از دست پايين دست و ضعيف بهتر است. وظيفه ماست كه علم را به كمال رسانده و در حوزههاى آن كاوش كنيم. آنچه كه در برنامههاى آموزشى تدريس ميشود امت را به حركت در نميآورد و تمدن را توسعه نميدهد و برماست كه بفهميم طلب علم در دينمان، فريضهاى است كه پروردرگارمان را راضى ميكند و امتمان را به حركت و جنبو جوش درآورده و مشكلاتش را كاهش ميدهد. “وَقُلْ رَبِّ زِدْنِى عِلْمًا”(طه/114) بگو پروردگارا بر دانشم بيفزا. “وَفِى ذَلِك فَلْيتَنَافَسْ الْمُتَنَافِسُونَ”(مطففين/26) مسابقهدهندگان بايد براى بدست آوردن اين با همدېر مسابقه بدهند و بر يكدېر پيشى بگيرند بر ماست كه از فرهڼهاى جهان براى شناخت عصر و زمانهاى كه در آن زندگى ميكنيم، آگاهى يابيم از مزاياى آن بهره گرفته و از معايب آن اجتناب كنيم. حكمت گمشده مړمن است هر جا آن را يافت پس او سزاوارتر به فراگيرى آن است. ما در دنيايى باز زندگى ميكنيم و از واجبات و وظايف و رسالت ما دعوت همگان به راه خدا و شريعت او در زندگى ميباشد.
اين موارد جزو وظايف فردى است. از خودت به انجام آنها شروع كن. و دولت و رړسا وظايفى دارند آنها را به انجام اين وظايف و براى بر دوش گرفتنشان فرا مى خوانيم. اگر جواب ندادند پس وظيفه ماست كه به خودمان اعتماد كنيم. ما جزئى از زمان حاضر هستيم و تمام آينده را تشكيل خواهيم داد. اى جوانان تيزهوشِ برومند پند پيامبر ص را به ياد بياوريد: بر آنچه كه به تو سود ميرساند حريص باش و از خدا يارى بطلب و ناتوان مباش. “وَاللَّهُ مَعَكمْ وَلَنْ يتِرَكمْ اَعْمَالَكمْ” (محمد/35) و خداوند با شماست و هرگز از اجر و ثواب اعمالتان نمى كاهد.
دكتورمحمد مهدى عاكف – مرشد عام حركت اخوان المسلمين