جدیت، رمز موفقیت

نوشته: خالد ابوصالح
ترجمه: محمد ابراهیم یوسفی.

مسلمان واقعى كسي است كه با نشانه هايی معين شناخته مي شود. نشانه هايی كه به  وسيله ی آن الله  متعال بر امت محمد صلى الله عليه وسلم احسان نموده است:
‏كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ (آل عمران/110)
و جايگاه امت او را بر ساير امت ها برترى داده است (شما بهترين امتى هستيد كه به سود انسان ها آفريده شده ايد؛ امر به معروف و نهى از منكر مي نماييد و به خدا ايما ن داريد.
وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِّتَكُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيداً (البقره/143)
و به اين طريق گردانديم شمارا امتى وسط تا گواه بر امت هاى ديگر باشيد، و پيامبر نيز بر شما گواه باشد.
جدیت عملی و گفتاری از مهمترین نشانه های ممیزه ی یک مسلمان به شمار می رود.
مسلمان کسی است که در گفتار، رفتار، افعال، تصرفات،  مظاهر زنده گی، روابط  و تعامل با الله متعال،  نوع رابطه با مردم و باالآخره با خود نیز جدى باشد.
جدیت با خود به این معنی كه نفس  را به حال خود رها ننموده بلكه در مقابل سركشي هايش وى را به محاسبه مي كشد، آن  را جزا داده  و از او تعهد و پيمان مي گيرد.
بدون شک سرچشمه ی جدیت مسلمان، به  كتاب الله متعال بر می گردد، كتابى كه هيچ گونه گزافه گویی و شوخى در آن ديده نمي شود.
إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ  وَمَا هُوَ بِالْهَزْلِ (طارق/13، 14)
به حقيقت قرآن سخن فيصله بخشى است و سخن گزافه نبوده و شوخى نمي باشد.
مسلمان جدی به اخلاق و آداب قرآن آراسته مي باشد. مسلمان مي داند كه الله متعال او را براى هدفى مهم آفريده است و امانت بزرگى را بر دوش وى گذاشته است و می داند كه در روز قيامت بايد پاسخ گوی مسؤوليت خويش در حضور الله متعال باشد، بنا بر اين، وقتى براى انجام كارهاى عبث و بيهوده ندارد.
الله متعال مي فرمايد:
‏أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثاً وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ(مومنون/ 115)
آيا گمان برده ايد كه ما شما را بيهوده آفريده ايم و به سوى ما بر گرداننده نمى شويد؟
إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُوماً جَهُولاً (احزاب/72)
ما امانت را بر آسمان ها و كوه ها عرضه داشتيم و از پذيرش امانت خوددارى كردند و از آن تر سيدند و حال اينكه انسان زير بار آن رفت، آنان واقعاً ستمگر و نادانند

نشانه هاى جديت

جديت علايم  و نشانه هاى دارد، مسلمانى كه مي خواهد در زنده گى  خود جدى باشد؛ این مظاهر باید دروی پدیدار شود:

1- اخلاص براى الله متعال:

بدون شک از طريق اخلاص به الله متعال مسلمان جدى از مسلمان سهل انگار شناخته مي شود، زیرا  انسانى كه  فاقد اخلاص باشد يا منافق است يا ريا كار،  مسلمان جدى از نفاق و ريا بدور بوده و هميشه در پى به دست آوردن  رضاى الله متعال و كسب اجر اخروى از جانب او تعالى مي باشد.
الله متعال مي فرمايد:
‏وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاء وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ (بیّنه/5)
در حالى كه جز اين بديشان دستور داده نشده است كه مخلصانه وحقگرايانه خداى را بپرستند  و تنها شريعت او را آيين (خود) بدانند.
اما منافق و ريا كار كسى است كه داراى دو چهره می باشد، به تعبير قران كريم مذبذب است (لا الى هؤلاء ولا الى هؤلاء) بناءً نفاق و ريا وسيله یى براى به انحراف كشيدن انسان از صراط مستقيم بوده و صف او را از صف انسان هاى جدى جدا مي نماید. از این رو، اخلاص اساس قبوليت اعمال صالح و روح آن مي باشد.

2- پیروی  از نبى اكرمصلى الله عليه وسلم

دومين وسيله اى كه از طریق آن، انسان جدى و سهل انگار باز شناخته می شود، متابعت و پيروى از نبى اكرمصلى الله عليه وسلم می باشد؛ زیرا مسلمان جدى سعى مي كند تا اعمالش مورد قبول الله جل جلاله واقع گردد و عمل مقبول عملى است كه داراى دو شرط باشد:
1-    مخلصانه باشد. 2- موافق روش رسول اکرمصلى الله عليه وسلم باشد.

3- اعتدال و وسطيت:

جديت به معناى غلو و زياده روى نيست، بلكه جديت در فرهنگ اسلامى به معناى اعتدال و ميانه روى مي باشد.
الله متعال در كتاب خود ما را از غلو و افراط نهى نموده است:
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِى دِينِكُمْ (نساء/ 171)
اى اهل كتاب در دين  خود غلو نكنيد.
پيامبرصلى الله عليه وسلم براى ما بيان می دارند كه سبب هلاكت و نابودى امت هاى گذشته همانا غلو و افراط بيش از حد آن ها نسبت به دين شان بوده است.
پیامبرصلى الله عليه وسلم مي فرمايند: (از غلو در دين بپرهيزيد، زيرا كسانى كه پيش از شما بودند به سبب غلو در دين از بين رفتند) (روايت از احمد).
از روايت فوق چنين نتيجه مي گيريم كه اعتدال و ميانه روى باعث تداوم عمل و طاعت گرديده و روحيه یی جديت و نشاط را در انسان زنده نگهداشته و دروازه ى سستى و تنبلى را بر روى انسان مي بندد.
محبوب دل هاصلى الله عليه وسلم چه زيبا فرموده اند:بهترين اعمال در نزد الله متعال با دوامترين آن است اگرچه اندك باشد(متفق عليه)

4- روى آوردن به عبادات:

روى آوردن به سوى طاعت الله متعال و غنيمت شمردن اوقات براى عبادت او تعالى و به ياد او بودن و شكر او را به جا آوردن  و در انجام آن ها تلاش نمودن، به شرط آنكه در محدوده ی شريعت باشد، جزء موارد غلو محسو ب نمي شود.
و مي بينيم كه رسول اللهصلى الله عليه وسلم در انجام عبادات به حدى توجه داشتند كه در روايات آمده است: (چنان نماز شب مي خواندند تا آنكه پاهاى آن بزرگوار ورم مي كرد وقتى كه از ايشان سوال شد كه چرا اين همه خود را به زحمت مي اندازند! فرمودند: (كه آيا بنده ى شكر گزار الله نباشم!!)
در رابطه با توبه و انابت آن بزرگوارصلى الله عليه وسلم به سوى الله متعال به روايت مسلم چنين آمده است فرمودند: اى مردم به سوى خدا توبه كنيد  به والله قسم است من به سوي خداوند روز صد مرتبه توبه مي كنم.
روي آوردن بر انجام طاعات و جستجوى راه هاى خير وسيله اى براى تقويه ی ايمان و نشانه اى بر جديت مسلمان در انجام طاعات براى الله متعال می باشد؛ چنانچه الله متعال مي فرمايد:
خُذُواْ مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (اعراف/171)
آنچه را ما از (تورات) به شما داديم محكم بر گيريد و در عمل به آن كوشا باشيد و آنچه را در آن است بررسى كنيد و مد نظر گيريد تا پرهيز گار شويد.

5- داشتن هدف واضح  و نيت نيك:

اگر به عنوان مثال از صد نفر غير مسلمان از فرقه هاى مختلف در رابطه به هدف هاى كه در زنده گى آن را دنبال مي كنند جدا جدا پرسيده شود  جواب هاى مختلفى از هر كدام آن ها خواهيم شنيد؛ يكى خواهد گفت هدفش رسيدن به مال، ديگرى رسيدن به منصب، ديگرى رسيدن به موقعيت اجتماعي، ديگرى رسيدن به شهرت و آوازه، ديگرى اختراع و اكتشاف و آن ديگرى هدفش تاثيرگذاشتن بر مردم… مي باشد اما مسلمان بر خلاف آن ها كه تلاش هاى آن ها براى رسيدن به اهداف شان پراكنده مي باشد؛ هدفش به مانند آفتاب روشن است؛  بلى هدفش چيزى جز رضايت الله متعال و ذخيره پاداش معنوى نمي باشد. بنا بر اين، مسلمان تمام اعمال خير و عباداتى را كه انجام مي دهد؛ آن ها را به مثابه ى وسيله و خدمه يی براى رسيدن به اهداف اساسى خويش قرار مي دهد. الله متعال مي فرمايد:
قُلْ إِنَّ صَلاَتِى وَنُسُكِى وَمَحْيَاى وَمَمَاتِى لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ (انعام/163،162)
بگو (اى پيامبر) نماز من و قربانى من و زنده گى من، مرگ من از براى پروردگارى است كه رب العالمين است، شريكى براى او نيست و به اين چيز از جانب الله مأمور گرديده ام و من اوّلين مسلمان هستم‏ .
تنها كسى كه مي تواند تمام اعمال مباح خود را از قبيل: خواب، خورد و نوش و تمام اوقات مشغوليت و فراغت را تبديل به عبادت نمايد و بر آن ثواب مرتب شود؛ مسلمان است كه به وسيله ی تصحيح نيت آن را تبديل به عبادت نمايد، زيرا: (انماالاعمال باالنيات) و اين همان جديتى است كه ما در جستجوى آن هستيم.

6- داشتن همت بلند:

بلند همتى يكى از نشانه هاى انسان جدى است؛ زيرا كسي كه داراى همت بلند است از سستى و تنبلى بيزار است راحت طلب  و تن پرور نمي باشد، خود را به كارهاى پيش پا افتاده مصروف ننموده و عادت امروز و فردا كردن را ندارد، كاري كه مي تواند آن را امروز انجا م دهد به فردا نمي اندازد.
آن هايى كه داراى همت عالى هستند، در باب علم سعى مي كنند كه خود را به پايه ى تخصص برسانند، در عبادت عابدى است خدا جو، در باب اخلاق و آداب اجتماعى شخصيتى است الگو براى ديگران.

7- همنشينى با افرادى كه در زنده گى جدى هستند:

از مهمترين عواملى كه باعث جديت انسان درمسير زنده گى مي شود، همنشينى و بر قرارى رابطه با كسانى است كه در زنده گى شان جدى هستند؛ زيرا كه انسان از هم نوعان خود تاثير مي پذيرد. پس زماني كه انسان با اهل لهو و لعب و افراد بي بند و بار و كساني كه جز وقت ضايع كردن كارى ندارند، هم صحبت شود از رفتار و اخلاق ناپسند آنان متاثر خواهد شد و اگر اين مصاحبت و رابطه ادامه پيدا كند شكى نيست كه همانند آن ها مي شود.
پيامبر بزرگوار اسلامصلى الله عليه وسلم چه زيبا مي فرمايند:
(المرء على دين خليله فلينظر احدكم من يخالل) هر شخص بر دين دوست خود است هر كس بايد دقت داشته باشد كه با چه كسى دوستى مي ورزد.

8- روبرو شدن با مشكلات:

انسان جدى از مشكلات هراسى ندارد و براى حل و بيرون رفت از دايره ی مشكلات چاره انديشى مي كند و نمي گذارد كه مشكلات سد راه وى گردد؛ بل، مشكلات خود را با حكمت و حوصله مندى حل نموده و راه هاى جديدى را براى بيرون رفت از آن، جستجو مي نمايد.

9- برداشت كامل از دين:

مسلمان جدى كسى است كه دين را به تمام معنى شناخته و به احكام و آموزه هاى آن به همان گونه يی كه الله متعال از وى خواسته است به طور كامل عمل مي نمايد. الله متعال مي فرمايد:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ ادْخُلُواْ فِى السِّلْمِ كَآفَّةً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ (بقره/ 208)
اى كساني كه ايمان آورده ايد داخل شويد به اسلام با تمام معنى و از گام هاى شيطان پيروى نكنيد چرا كه به حقيقت او دشمن آشكار شما است.

10- توجه به سيرت پيامبرصلى الله عليه وسلم و ياران با وفايش

به طور عموم بزرگترين وسيله يی كه انسان را به طرف جديت و تلاش مي كشاند همانا توجه به جديت و تلاش هاى خسته گى ناپذير انبيا و اصحاب پيامبر در زنده گى شان مي باشد، الله متعال ما را تشويق مي نمايد كه از زنده گى آن بزرگواران در زنده گى خود سرمشق بگيريم:
لَقَدْ كَانَ فِى قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّأُوْلِى الأَلْبَابِ  (يوسف/111)
به حقيقت در سرگذشت آنان، (يعنى يوسف و برادران و ديگر پيغمبران و اقوام ايماندار و بي‌ايمان، درس هاى بزرگِ) عبرت براى همه انديشمندان است.
و به طور خاص سيرت و زنده گانى رسول گرامى اسلامصلى الله عليه وسلم بهترين الگو براى ما است كه مي توانيم با سر مشق قرار دادن آن در زنده گى خود، با واقعيت ها جدى برخورد نماييم.
بلى پيامبرصلى الله عليه وسلم خود به تنهايى با يك ملت كفر روبرو شدند و در راه نشر دين اسلام، انواع و اقسام اذيت و آزارها را متحمل شدند و از موضع كه انتخاب نموده بودند، عقب نشينى نكرده و هيچگاه درعزم و اراده ی شان سستى رخ نداده و با صراحت تمام، به سرداران كفر چنین اعلام داشتند: به الله قسم، اگر آفتاب را در دست راست من  و مهتاب را در دست چپم قرار دهند به هيچ قيمتى از رسالت خود دست نمي كشم.
بلى اين است جديت صاحب دعوت، كسي كه ايمان واقعى به دعوت و رسالت خويش دارد و براى رسيدن به هدف خويش حاضر است تا جان، وقت و موقعيت اجتماعى خويش را فدای این راه نمايد.

11- دورى از ناز و نعمت ها:

غرق شدن در ناز و نعمت ها از جمله صفات افراد بي هدف و تن پرور است، زيرا كه غرق شدن در ناز و نعمت ها سبب گمنامى انسان گرديده و باعث دورى انسا ن از هم نوعانش خواهد شد، تمام عقلا بر اين امر اتفاق نظر دارندكه نعمت به وسيله ی نعمت به دست نمي آيد و انسان جز با تحمل سختي ها به بزرگوارى و افتخارات نمی رسد.
از اين رو، قناعت به زنده گى ساده و دورى از تجملات و تن پرورى از نشانه هاى اساسى همت عالى است؛ چنانچه از سلف صالح نقل شده است كه مي-فرمايند: انسان به وسيله ی تن پرورى به درجات والاى علم نمي رسد.
—————————————————————————
ماهنامه معرفت، نشريه زون غرب جمعيت اصلاح، جوزاى ۱۳۸۹

Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ

خپل نظر مو دلته ولیکئ

wasiclinic.com
Back to top button
واسع ویب