گوش دادن صفت اخلاقی و مهارت ضروری
از همان روزهای نخست زندگی آهسته آهسته می آموزیم که چگونه از طریق وسایل مختلف با مردم رابطه بر قرار کنیم؛ اما امروزه از میان وسایل ارتباطی آنچه بیش از همه مهارت ها بر سرآن تاکید می شود، مهارت گوش دادن و یا به عبارت دیگر شنونده خوب بودن است.
باید انسان بیشتر زنده گی اش را با وسایل چهار گانه ارتباط یعنی سخن گفتن، نوشتن، مطالعه و شنیدن سپری کند؛ چراکه شرایط زنده گی همین را اقتضاء دارد.
عبدالقدیر صالحی
نا گفته نماند که شنیدن و یا گوش فرا دادن از مهم ترین وسایل بر قراری ارتباط با دیگران است؛ برای این که مردم پیرامون خویش را بشناسیم و درک کنیم، ناگزیر از شنیدن حرف های شان می باشیم، شنیدنی با تمام صدق و اخلاص که تنها شنیدن بخاطر آمادگی برای پاسخ گویی و یا بدست گرفتن لجام سخن کفایت نمی کند و این در اصل آن شنیدن و گوش فرا دادنی که آن را به عنوان صفت اخلاقی و مهارت ضروری بتوان قبول کرد به شمار نمی رود.
اکثریت انسان ها برای انتقال اندیشه ها و خواسته ها و عملی شدن آرزوهای خویش، انتظار دارند تا دیگران به ایشان گوش فرا دهند، قناعت کنند و کمر برای خدمت ببندند؛ حتی شکایت اکثریت پدرانی که از سلوک و رفتار فرزندان خویش نا راض اند این است که: « نمی توانم این بچه را درک کنم و نمی خواهد هرگز به حرف هایم گوش دهد!» باید به جواب این پدران گفت: «برای این که فرزندت را درک کنی، نیاز مند آنی تا به او گوش فرا دهی» مردی آمد نزد ستيفن كوفي نویسنده کتاب مشهور«عادات هفت گانه مدیران ارشد»، و گفت: “با فرزندم چه کنم؟ درکش نمی کنم، او حرف شنوی نمی کند!”. کوفی در جواب گفت: ” اگر می خواهی درکش کنی؛ لازم است نخست خودت به او گوش بسپاری نه که او از تو بشنود.”!!
در ادامه می گوید: « باورم این است برای اینکه شخصی را درک کنی نیاز مند آنی تا برایش گوش بسپاری.».
همانا این پدر، نمونه ای کوچک از اکثریت مردمی است که پیوسته تکرار می کنند: «درکش نمی کنم، به من گوش نمی دهد!» شرط بر این است که گوش دهی، تا به تو گوش دهد!
همانا عدم معرفت به اهمیت مهارت گوش فرا دادن سبب بروز اکثریت سوء تفاهم ها و به تبع آن ضایع شدن اوقات، تلاش ها، سرمایه ها و قربانی شدن رابطه ها می شود. بنابراین گوش سپردن به دیگران، تنها یک مهارت نیست بلکی یک صفت اخلاقی که لازم است آن را فرابگیریم، همانا ما از دیگران می شنویم بدان خاطر که خواهان مصلحت و خیرو استحکام پیوند و علاقات دوستانه با ایشان هستیم.
بعد از سخن پیرامون اهمیت گوش دادن به دیگران و تجربه نمودن سکوت و خوب شنیدن جای دارد که از اسلوب عملی و مولفات درک دیگران و سخن بگوییم:
1) شنیدن و خوب گوش سپردن به دیگران، بر ماست که با اخلاص و محبت به کسی که با ما سخن می گوید گوش فرا دهیم تا اورا بفهمیم ودرک کنیم؛ نه بدان خاطر که فریبش دهیم و یا اشتباهاتش را بر شماریم و علم و فهمش را سنجش کنیم، بلکه گوش می دهیم تا درکش کنیم.
2) گوش بدهیم بدون اینکه خود را برای رد کردن اندیشه ها آماده سازیم و اگر اندیشه ها قابل ملاحظه هم باشد لازم است تا در رد آن، از عجله خود داری کنیم؛ بلکه بهتر است تا برای ترتیب صیاغت افکار خود، آن را به تاخیر اندازیم که شتابزده گی در رد افکار دیگران از اشتباهاتی است که منجر به سوء تفاهم های فراوان می شود.
3) متوجه شدن به گوینده با تمام وجود و خیره شدن به کلمات و صورتش، در غیر آن گوینده به تنگ می آید و احساس می کند که او را از چشم انداختیم و اهمیتی برای مان ندارد. شاید متوجه شده باشید که اگر طفلی خواسته باشد با ما سخن بگوید و ما به او توجه نکنیم، سرمان را با دست به طرف خود دور می دهد!
4) باید از تظاهر به گوش دادن خود داری کنیم که این در صفحات صورت ما نمایان می شود و بهتر است تا با بلی گفتن ها و تکان سر و اشارات تاییدی، برای گوینده بیان داریم که ما شنونده ای خوبی برای سخنانش می باشیم.
5) خود داری ازپریدن در میان کلام وعدم قطع سخن گوینده، هرچند که سخنانش طولانی هم شده باشد. و این یک تجربه موفق برای حل مشکلات فراونی در سطوح مختلف خانواده ها و جامعه گردیده است.
6) بهتر است در ختم کلام، فشرده سخنانش را بیان داشته از او بخواهیم که منظورت چنین و چنان بوداست؟ اگر پاسخ منفی بود خواهان توضیح بیشتر شویم و این خیلی بهتر از شتابزدگی و ایجاد سوء تفاهم است
7) باید از اینکه سخن گوینده را حسب دیدگاه خویش تفسیر کنیم خود داری ورزیم؛ بلکه باید تلاش صورت بگیرد که ممثل اندیشه و شخصیت او باشیم و امور را از دید او بنگریم، و هرگاه این روش را در پیش گرفتیم تفاهم ما با دیگران به زودی صورت می گیر
8) همآهنگی با حالات درونی و نفسی گوینده موضوع دیگری است که لازم به رعایت دارد؛ اگر گوینده خشمگین باشد از او نخواهیم که آرام بگیرد بلکه باید با جدیت و آرامش کامل به او گوش داد و اگر گوینده متاثر و غمگین باشد، باید اسباب تاثر را جویا شد و سپس بدو گوش سپرد؛ زیرا او سخت نیازمند کسی است که حرف دل خود را بااو درمیان گزارد و کمی از بار خویش را سبک کند.
سخن اخیر این که امروزه ما در تمام میادین و در همه عرصه های زند گی برای دست یابی به تفاهم های فکری، سیاسی، اجتماعی و… ضرورت داریم که خوب شنیدن و شنونده ی خوب بودن را به عنوان یکی از ارزش های اخلاقی و مهارت ضروری جهت دست یابی به آنچه که به نفع ما، ملت، و همه افراد بشر است، در جامعه نهادینه سازیم.
عبدالقدیر صالحی
