چگونه از شر حسود، عائن و ساحر در امان بمانيم

امام ابن قيم/ راه‌هاي در امان ماندن از شر چشم زخم زننده (عائن)، حسد ورزنده و جادوگر (ساحر) را اينگونه معرفي مي‌كند. وي مي‌گويد براي اينكه از اين طيف از افراد در امان بمانيم بايد موارد و افعالي را عملي كنيم. آن‌ها عبارتند از؛

1- (همواره) از شر آنان به خداوند سبحان پناه ببريم (و اذكار و ادعيه مربوط به اين كار را ورد خويش سازيم).

2- تقواي الهي را پيشه سازيم و با انجام دستورات و ترك منهيات (آنچه ما را نهي فرموده) رضايت او را جلب كنيم. هر آنكس كه تقواي الهي را پيشه سازد خداوند خود وي را در امان نگه مي‌دارد و كارش به غير خويش واگذار نمي‌كند.

3- خويشتن را به زيور صبر در برابر دشمن حسود آراسته سازيم. بي‌ترديد هيچ چيز به اندازه صبر در پيروزي بر حسود انسان را كمك نخواهد كرد و سرانجام مكر بُد به شخص مكر كننده منتهي خواهد (و مكر بد او به خودش خواهد رسيد).

4- بر خداوند سبحان توكل كنيم. بي‌ترديد آنكس كه به خداوندگار با عزت توكل نمايد همو كفايت امور او را خواهد كرد. توكل كردن به خداوند از مهمترين و كارآمدترين عواملي است كه موجب مي‌شود انسان مومن به وسيله‌ي آن آزار و اذيت‌هايي كه از جانب مخلوقات الهي بر او تحميل مي‌شود را (به اميد روز عدل و داد) تحمل كند.

5- (ذهن و) قلب خويش را از تفكر كردن و تخيلات در مورد حسد ورزنده (حاسد) خالي كنيم. شخصي كه مورد حسد واقع شده است بايد سعي كند هرگاه در مورد شخص حسود چيزي به ذهن او خطور كرد آن را در دم از ذهن خويش برون كند و ضمن اينكه هيچ گونه ترسي از حسود را به دل راه نمي‌دهد به وي عنايتي نيز نداشته باشد.

6- به خداوند روي آوريم و خالصانه دستورات و فرامين او را به انجام برسانيم. اگر اين كار را كرديم در واقع به قلعه‌اي محكم و شكست ناپذير پناه برده‌ايم كه ديگر هيچ خوفي از دشمنان نداشته و از گزند آنان در امان خواهيم ماند.

7- از گناهان و معاصي در بارگاه الهي اظهار ندامت كرده و توبه كنيم. بدون شك هرگونه اذيت و رنجي كه عايد انسان (مسلمان) مي‌شود به خاطر گناهان و معاصيي است كه دانسته يا ندانسته انجام داده است.

8- در راه خداوند صدقه بدهيم و به ديگران احسان كنيم. صدقه دادن تاثير بسزايي در دفع بلاهاي حاصل از چشم زخم و حسد حسدورزان دارد. نقل شده كه رسول كريم فرموده است: «داووا مرضاكم بالصدقة». «بيماران خويش را با صدقه دادن مداوا كنيد».

9- جزاي بدي را با نيكي بدهيم و با نيكي كردن و احسان به شخص حسود، موذي و سركش آتش (كينه و) دشمني را در او خاموش كنيم. بي‌ترديد احسان كردن به خلق خدا بذر دوستي را در ديگران خواهد كاشت و آتش كينه فروكش خواهد كرد. خداوند متعال مي‌فرمايد: ﴿وَلَا تَسۡتَوِي ٱلۡحَسَنَةُ وَلَا ٱلسَّيِّئَةُۚ ٱدۡفَعۡ بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ فَإِذَا ٱلَّذِي بَيۡنَكَ وَبَيۡنَهُۥ عَدَٰوَةٞ كَأَنَّهُۥ وَلِيٌّ حَمِيمٞ ٣٤﴾ [فصلت: 34].
«نيكي و بدي يكسان نيست (هرگز بدي را با بدي و زشتي را با زشتي پاسخ مگوي. بلكه بدي و زشتي ديگران را) با زيباترين طريقه و بهترين شيوه پاسخ بده. نتيجه‌ي اين كار، آن خواهد شد كه كسي كه ميان تو و ميان او دشمنانگي بوده است به ناگاه همچون دوست صميمي گردد».

10- توحيد را (به عنوان اصل كلي و اساس براي دين خود، سرلوحه‌ي كار خويش قرار دهيم و يقين كنيم كه از اسباب جز با اراده‌ي الهي چيزي بر نمي‌آيد و اوست كه (رب الاسباب است و) تمامي اسباب تحت فرمان و اراده‌ي اويند و نفع و ضرر رسانيدن توسط آن‌ها منوط به اذن و اراده‌ي الهي است. توحيد بزرگترين پناهگاه امن الهي است كه (به بندگان عرضه شده و) هر كس در آن پناه گيرد همواره در امن و امان خواهد بود.