ورشوګانې او چمنونه
ورشوګانې او چمنونه :
د دې څخه مخكې چې په موضوع بحث وكړولازمه ده چې د Lawn او Turf په اصطلاحاتوپ وه شوچې دغه اصطلاحات بيلابيل تعريفونه لري.
په عادي ډول:
Lawn: اكثره خلك يې هغه كبلوته وايــــــــې چې په منظرو(Landscape) كــــــي شنه شوي وي طبیعی ورشوګانی په دی برخه کی شامل دی .
هغه ټوټه ځمكې ته ويل كيږي چې واښه (Grass) پري شنه كيږي چې داوسيدو، تجارتي او تفريحي ځايونه په بر كې نيسي.
Turf: هغه واښه (Grass) چې د فټبال، ګلف او نورو ديته ورته ميدانونو كې كرل كيږي هغي ته اكثره خلك Turf وايي.
دغه اصطلاح د هارټيكلچرد متخصصينولخوا استعماليږي اوهغه چمن ته وايې چې څارنه (اوبه وركول، سره وركول، ريبل …) يې كيږي، چې داهم د lawn په شان داوسيدو ځايونه، تجارتي او تفريحي ځايونه په بر كې نيسي.
چمنونه په منظروكې د ښورا زيات اهميت لرونكي دي، خو د چمنونو زينتي ارزښت د قدر وړ دى، او همدارنګه چمنونه خاورې ته يو ارزانه او كلك پوشش وركوي چې خاوره د تخريب (Erosion) څخه ژغوري.
دغه طبيعي قالينه (چمن) د خاورې دساتلو لپاره نوری ګټې هم لري لكه په ګرمو ورځو كې د ځمكې څخه د تودوخې او تف جيګيدو مخنوى، په لمدو ورځو كې دخټو څخه مخنوى او په وچو ورځو كې د ګرد د جيګيدو مخنوى كوي.
چمنونه تفريحي استعمال هم لري چې په محلي او ملي ځايونو كې كرل كيږي چيرته چې خلك د لوبو او استراحت لپاره سره راټوليږي.
ښكلى او صحتمند چمن د ښه منجمنټ او مؤثرو كرنيزو عملياتو په نتيجه كې لاسته راتلاى شي. چې د مناسبې نوعې څخه نيولې تر ښه منجمنټ پورې د ښكلي چمن په منځته راتلو كې پوره ونډه لري. چې په منجمنټ كې سره وركول، اوبه وركول، ريبل او د امراضو كنترول او داسې نور
دچمنونو مقصدونه (Purposes of Lawns):
چمنونه درې عمده وظايف لري چې عبارت دي له زينتي، سپورتي- تفريحي او عام مفيديت.
۱- زينتي (Ornamental):
چمن يوازينى شى دى چې د كورونو احاطه په كم قيمت سره ښايسته كوي، پدې وخت كې چمن زينتي ارزښت لري چې د كورونو او هغو ځايونو چيرته چې چمن كرل شوى وي ارزښت يې هم ورسره زياتيږي. چمن يوازي د كورونو د مزين كيدو لپاره نه استعماليږي بلكه په پاركونو او د تجارتي ساختمانونو شاوخوا هم كرل كيږي ترڅو ددغو ځايونو د ښكلا سبب وګرځي.
۲- سپورتي او تفريحي (Sports and Recreational):
داكثرو سپورتي ميدانونو سطحې د چمنونو پواسطه پوښل شوي وي لكه د ټينيس، ګلف، فوټبال، توپ ډنډې، پولو، اسپ ځغلونې او داسې نور. همداراز ځيني اجتماعي او محلي لوبغالي هم د چمنونو په ذريعه پوښل كيږي.
۳- عام مفيديت (Utility):
ميلان لرونكي لوڅ ځايونه لكه د سركونو غاړې، د ډنډونو غاړې او نور داسې ځايونه چې د تخريب په لور ميلان ولري يعنې د تخريبيدو امكان يې زيات وي، د تخريب دمخنوي لپاره چمن استعماليږي تر څو ځمكه كلكه كړي او د تخريب څخه يې و ژغوري.
د هیواد زیاتی ورشوگانی د غاصبیو پواسطه ونیول شوی او ځینی د بی بضاعت خلکو په واسطه چی د لرګیو د اخیستلو او یا د ګازو د اخیستلو توان نلری د سوخت په منظور را ټول شول او دا لړی په چټکی روانه ده چی په دښتو کی مو هرزه ګیاه او په ځنګلونو کی مو ونی وهل کیږی او قاچاق کیږی د دولتی ادارو کلکه پاملرنه غواړی .
سید رقیب شاه هاشمی