روشهای 30 گانه برای مباحثه بهتر
1. بهتر است روش قناعت بخش و دوستانه را در مناقشه، گفتگو و مصاحبه در پیش بگیرید، نه روش آمرانه.
2. کوشش کنید که از حواس خویش استفاده کنید، صدای خویش را بلند نکنید، آرام صحبت کنید، از اشارات دست و جسم استفاده کنید، در این صورت امکان دارد که هدف خویش را بدست آورید و با شنونده همکاری کنيد که هدف شما را به درستی بفهمند.
3. سر سخن را از آنجا شروع کن که شنونده با آن شوق دارد و میشنوند، او را تایید کن و بعد از آن نقاط مشترک و مثبت را بحث کنید، از ایراد موضوعات اختلافی شروع نکنید، و وقتیکه به عمق موضوع داخل میشويد کوشش نکنید که طرق مقابل را از قناعت شان دور کنید و بعد از آن از عوامل تعارض از کم تا زیاد بپردازی.
4. به شنونده تلقین کنید سخن كه مي گوييد نظر او میباشد، بخاطریکه انسان به افکاری که خودش به آن دست میآبد میبالد، و وقتیکه در انجام این کار موفق شدید در این صورت شنونده از آن فکر و رای شما حمایت میکند.
5. در وقت صحبت کردن از اصل موضوع خارج نشوید، و از شرح خسته کننده بپرهیزید.
6. از صحبتهای طولانی پرهیز کنید، چرا که شنونده بعد از 50 دقیقه خسته میشود، و یاد داشته باشید که جذاب بودن سخن مربوط میشود به خالی بودن آن از حاشیه روی و سخنان بی مورد.
7. استدلال به دلائل در تایيد و رد یک موضوع فائده زیادی دارد، همچنان میتوان شنونده را از این طریق قناعت خوبی داد. این در صورت است که طرف مقابل از سطح تعلیمی بالای برخوردار باشد، اما اگر سطح تعلیمی آنان پایين باشد میشود که به تقدیم نمودن یک جانب قضیه اکتفا نمود.
8. هر گاه سخن از ضروریات شنوندها زده شود آنان اهتمام خوبی به شنیدن سخن میدهند، و چیزیکه سخنگوی میگوید آنرا خوب حفظ میکند و به شخصیت اش احترام قائل میشوند.
9. همچنان باید از روشهای منطقی و عاطفی برای جلب اذهان شنونده گان استفاده شود.
10. بعضی از سخنان خویش را تکرار کنید، تا قناعت مخاطبین حاصل گردد، اما از تکراریکه خسته کن باشد باید جلوگیری شود.
11. استفاده زیاد از تکیه کلام نکنید، همچنان از تکرار اشارات و تحریک دستان بطور هنگفت جلوگیری کنید.
12. از وسائل مختلف تاثیر گذار استفاده کند، و بر یک وسیله اکتفا مکن، یعنی برای تایید سخنان خویش از آیات قرانی، احادیث نبوی، ضرب المثل ها و اشعار درست استفاده کنید.
13. به عکس العمل های مخاطبین متوجه باشيد، از این طریق نقاط مثبت خویش را تقویه و از نقاط منفی خویش جلوگیری کنيد.
14. کوشش کنید که شنونده های خویش را در موضوع شریک کنید.
15. کوشش نکن که خود را قناعت دهی، بلکه سعی کن که مخاطبین خویش را قناعت دهی.
16. بهتر است که اشتباه خویش را بپذیری و نشود که در دفاع از اشتباه خویش ادامه دهی. پذیرش اشتباه شخصیت شما را در نزد مخاطبین کم نمیکند.
در صورت تعامل با مخالفین از روشهای ذیل استفاده کنید:
17. کوشش کنید که مخالفت را آرام کنید، و از روش زشت خود داری کنید، و این یک قدم مهم در تعامل با مخالفان است.
18. صحبت کننده خوب آنست که تاری که بین او و مخالفش منحیث رابطه وجود دارد آنرا نگه کند و از حدود خویش تجاوز نکند.
19. بعضی اوقات شنونده برای عصبانی ساختن صحبت کننده از روش خشن و ستیزه جویانه استفاده میکند، صحبت کننده نباید در مقابلش عصبانی شود تا برای مخالف چانس مهیا نگردد.
20. فکر نکنید هر کسیکه صحبت شما را قطع کند مخالف شما است، بخاطریکه بعضی اشخاص قصد این را ندارد، پس صحبت کننده باید خود را از حقیقت آگاه سازد.
21. وقتیکه صحبت کننده به انتقاد مخالف جواب میدهد، در صورتیکه با بعضی از سخنانش موافق باشد، کوشش کند که از لهجه تند استفاد ه نکند، شاید که این کار برایش فرصت این را بدهد که اشتباه مخالف را به دیگران اظهار سازد.
22. در مقابل دلائل شخص معارض، کوشش کنید که اول دلیل ضعیفش را رد کنید، و دیگر برای دیگران فرصت دهید تا باقی دلائل اش را جواب گویند.
23. صحبت کننده، باید از تحقیر، توهین و بر انگیختن احساسات سمت مخالف جلوگیری کند.
24. دعوتگر باید تمام جوانب مجلس را مراعات کند، ولو اگر اشخاص غیر مسلمان نیز در آن باشد.
25. بهتر است صحبت کننده اعجاب خویش را در مقابل افکار درست، خوب و جدید که طرف مقابل بیان میکند اظهار کند.
استاذ هبه عمرو اضافه میکند:
26. همیش در گفتگو نیت نیک داشته باشید، و آنرا بر جدال و تلخی تبدیل نکنید، چرا که ما در جنگی که کامیابی را میخواهیم داخل نمیشویم، بلکه در آن به این نیت داخل میگردیم تا از این طریق دعوت به راه الله تعالی کنیم.
27. کوشش کنید که کسی از شما آزرده نشود.
28. در سخنان خویش راستگو باشید، تا مباحثه شما موفق باشد.
29. کوشش کنید از بلند نمودن آواز جلوگیری شود، چرا که بلند نمودن صدا به ضعف موقف دلالت میکند.
30. برای دیگران نیز فرصت صحبت را دهید، و به آنان گوش دهید.
نوشته: استاد محمود اسماعیل.
