رحمان بابا کیست؟؛در باره رحمان بابا
د ریا خرقه یي خدای مکړه په غاړه
رحمان کوږ دستار تړلی قلندر دی
عبدالرحما ن فرزند عبدالستار ملقب به « بابا » در سال « ۱۰۴۲» هجری در منطقه مومند مشرقی ، افغانستان متولد و درسال «۱۱۱۸» هجری چشم از دنیای فانی بست .
زه عاشق یم سروکار مې دی له عشقه
نه خلـیل نه داود زی یم نه مومند
رحمان بابا عالـــم ، شاعر معروف ، صوفی متفکر ، و مــرشد طریقت « چشتیه » بـود که برعـلاوه اشعار « اخلاقی ، مـذهبی و اجتماعی » اشعار تصوفی و بخصوص در مـورد وحدت الوجود و وحدت الشهود سروده است .
رحمان بابا در مورد « معرفت » چنین گفته است :
« معــرفت ! کــلید اساسی « تصــوف » است .
چی دا هسې معرفت ئی پری پــیروز کړو
په رحمان بانـــــدی منت د پاک مــولی دی
چــی د خـــــدای له مـــعرفته خــــبر نه دی
هـــغه واړه که بــــیدار دی هـــم اوده دی
معرفت د خدای څرګند دی په هـرڅه کښی
سترګی و خوره چی څوک هـو مره نظر نه کا
په دوی کښی به ورنــه شی تر توحـــیده
څــو ضمیر دی خـــالی نه شی له اشـوا که
رحمان بابا در راه وصول حقیقت به ریاضت و مجاهدت پرداخت و از اجتماع دوری کرد ، بالاخره مراجعات مکرری علما و اهــل تصوف باعث آن شد تا ایــن عـارف کامـل ، به جمع مخلصینش ؛ دوباره ظاهر گردد ، که در مـورد چنین سروده است :
زه رحــمان کنـــاره خـــوښ وم له عـــــالمه
بـــاری ستا سترګـــو رسـوا کـــړم په عـالم کي
هسي رنګ د دي عـــالــــمه تنــها خـــوښ یم
چـــــی په شان لکه وحشي په صحرا خوښ یم
چـــی يي لاس د عـــقل نه رسي اسمان ته
خــو دا عشق دی چي پر عرش کرسي قدم ږدي
ده د عشقه پــــیدا کړی دا دنـــــیا خـــــدای
د هــــــمه و مخلـــوقــــاتـــو پــــلار دی د ا
رحمان بابا هم صوفی بود و هم عارف ! هم عاشقانه و هم دل باخته ! او با شوق ، سوز وعشق حقیقی صوفیانه و عارفانه خویش همیشته زهد و عباد کرد ، با قلم سوزنده خویش جوهر اسلام را برای مخلصان خویش نوشت ، رهنما و هدایتکرد و…. چنانچه در مورد پیغمبر بزرگوار اسلام حضرت محمد « ص » چنین سروده است :
که صورت د محمد نه وی پيدا
پيدا کړې به خدای نه وی دا دنيا
کل جهان د محمد په مخ پيدا شو
محمد دی د تمــــام جهان ابا
نبوت په محمد باندې تمام شو
نشته پس لـــه محــــمده انبيا
نور هاله د محمد وه په جهان کې
چـــې بوی نه وه د ادم او د هوا
په صورت کې اخرين دی پيدا شوی
په مــانا کې اولين دی تر هـــــــرچا
خدای يې مه ګڼه بېشکه چې بنده دی
نور يې کل واړه صفات دي په رښتيا
که نبي دی، که ولي دی که عاصي دی
محــــمد دی د هـــمه واړو پېشوا
چې يې دين د محمد دی قبول کړی
حبشي دی ، که فاسق دی که تارسا
محــمد د ګــــمراهانو رهمنا دی
محـــمد دی د ړندو د لاس عصا
که رڼا ده پـــيروي د محمد ده
کـــه نه نشته په دنيا بلـــه رڼا
محــمد د بې چــاروو چـــاره ګر دی
محمد دی هـــر دردمند لــــره دوا
زه « رحمان » د محمد د در خاکروب يم
که مې خدای نــه کا له دې دره جدا
تهیه و ترتیب : برهان الدین « سعیدی »
