د سيد جماالدين افغان په باب علمي څيړنې
دا صحيح نه ده چي سيد ايراني اويا بل څوک وګڼل سي، سيد په اصل کي دافغانستان وو. علمي څيړني دا ښوي چي سيد جماالدين دافغانستان دی او په کنړ،کي دسيدانو په توکم يا کورنۍ کي داسد اباد په کلي کي زيږيدلی دی . او تر دې بل معتبر سند پيدا کيدای نه سي چي دی دخپل کتاب ( الحادي للمسائل النفايس) دبو لاق چاپ ١٢٢٥ق په لومړی مخ کې په خپل قلم داسي ليکي : ( من سکنته کابل من اهالی افغان السيد جمال الدين من سادات کنر). اوس به يوڅه شاه ته ولاړسود سيدوشجرې ته .
د١٥٤٣م څخه تر١٦٨٨م کال پوري د ختيځ افغانستان په غرو رغو کې تر غزني ، وزيرواوبلوڅو پوري ، دبابر ګورګاني دولت درا پرزولواو ملي دولت دجوړولو له پاره دنورو ملي مبارزينو په لړ کي ، دبا يزيد روښان دآزادۍ غوښتلو مبارزې ډيري شهرت لري . همدغسي ګرګانيانو دملي مبارزو دله منځه وړلو له پاره دهرډول مقاومت څخه دريغ هم نه کاوه،ددې وخت وا کمن اکبرګورګاني دافغانانو دروښاني نهضت دنا کامولوله پاره پر روښانيانو باندي دسيد علي ترمذي چي دوخت نامتو مذهبي شخصيت ؤ ، دکفر فتوا واخيستل سيد علي په دغه وخت کي دسواته تر شرقي افغانستانه او کنړه واک او اقتدار درلود.
سيدعلي ترمذي په پير بابا سره مشهوره ؤ ، دی ١٥٠٢م څخه تر ١٥٧٥م پوري ژوندی او په بنيرکي مړاو هلته ښخ سو .*
چي بيا دهغه څخه څلور زامن او دوې لوڼي پاته سوې . دلومړي زوی سيد مصطفی څخه يې يوسلسله دعبدالوهاب ، ميا عبدل په نامه رابيليږي. چي سيد جمال(مسعود)بن ظهيرالدين ، بن زين العابدين، بن رضي الدين ، بن سيد علي شاه بن سيد جماالدين افغان چي په استانبول کي په ١٨٩٦م کي مړ دی . او مړيې داستانبول څخه کابل ته را وړل سوی دی. او دکابل دپو هنتون دژبو او ادبياتو دپو هنځی شاه ته ښخ سوی دی ،اوس هغه نا حيه هم دسيد جمال دميني په نامه(جمال مينه) په نوم ياديږي .
