د ایوریست غر

د ایوریست غر د 8848 متره (29028 فټ) ارتفاع په درلودو د بحر له سطحی څخه د نړی تر ټولو جګ غر دی. د ایوریست غر نسبتاً ځوان غر دی او ۶۰ ملیونه کاله په خوا یی شکل اخیستی، دا اوس هم  هر کال یو څو ملی متره قد اخلی او جګیږی.

د ایوریست غر د هیمالیا د غرونو په سلسله کی پروت دی. د ایوریست غر نیپال او تبت سره بیلوی. په دی دواړو ملکونو کی ایوریست خپل نومونه لری، نیپالیان هغه ته د ساګارماتا نوم ورکړی چی د آسمان د الهی یا رب النوعی په معنی ده. تبتی نوم یی کومولونګما دی، چی د جنت د رب النوعی په معنی دی. د ایوریست غره انګریزی نوم د سر جورج ایوریست چی لمړی تن وو چی د غره موقعیت او جګ والی یی معلوم کړ، پری ایښودل شوی.

د قلی څوکی ته د پورته کیدو اقدام په 1922 کال کی د جورج ملوری له خوا وشو، د هغه دلیل ایوریست ته د پورته کیدو له پاره دا وو چی (ځکه چی هغه هلته دی)، هغه د اندریو آروین په ملګریتوب په کال 1924 کی د دویم ځل لپاره د غره څوکی ته د ختو اقدام وکړ، خو په دی سفر کی دواړه غره ختونکی لادرکه شول.

د لمړی ځل لپاره ایوریست ته کامیابه جګیدل او بیرته ښکته کیدل د سر ایدموند هیلاری او ټینزینګ نورګای له خوا د 1953 کال د می په 29 مه تر سره شو. لمړینی ښځینه غره ختونکی جاپانی میرمن جنکو تبای وه چی د 1975 کال د می د میاشتی په شپاړسمه ایوریست غره ته جګه شوه.

د 1921 او 2007 کلونو تر مینځ څه باندی دوه زره خلک ایوریست غره څوکی ته جګ شول، بعضی یی څو ځله. د لمړی ځل ختلو نه وروسته چی په 1953 کال کی تر سره شو، له 600 تنو زیات کسان له 20 بیلابیلو ممالکو د غره څوکی ته ځانونه ورسول، که څه هم له دوه سوه څخه زیات کسان ایوریست غره ته د جګیدو په لاره کی مړه شول، زیادتره یی د واوری د ښوییدلو له امله او ځینی یی هم په کندو کی د غورځیدو، یخ وهلو او د زیاتی ارتفاع د نارغیو له کبله مړه شوی.