د افغانستان ستراتیژيک موقعیت!
د افغانستان معاصر سياسي تاريخ د نفوسو له لږوالي سره سره د پېښو او واقعاتو له پلوه يو ډک او شتمن سياسي تاريخ دى، چې د ګاونډيو هيوادونو له سياسي تاريخ سره کاملاً توپير لري. دتاريخ او جغرافيې پوهانو افغانستان د استعمارګرو ځواکونو د تګ او راتګ ستراتيژيک پُل، د ورېښمو د لارې د تقاطع ځاى، د نړۍ بام، د هنـد د دروازې، د اسلامي نړۍ دختيځې دروازې، د تمدنونو څلورلارې، دنړيــوالې سوداګرۍ دلويې لارې او ځينو نورو د آسيا دزړه په نومونو سره نومولى دى.
دا چې تل افغانستان د جيوپوليټيک ارزښت څخه برخمن ؤ؛ خو دغې ځانګړتيا له ځان سره د وينو ډکې پيښې او کړکېچونه هم لرلي دي، ځکه افغانستان د خپل حساس او ستراتيژيک موقعيت په لرلو سره تل د لويو قدرتونو ترمنځ د سيالۍ او جګړې په ډګر بدل شويدى. دا ځکه چې د اسيا او اروپا سترو امپراتوريو همېش دا هڅه او مينه درلوده، چې هند ونيسي؛ خو کله به چې د يرغلګرو هېوادونو لخوا د هند ځينې برخې ونيول شوې؛ نو د هغه د ساتنې فکر به ورسره پيداشو. په منځنۍ آسيا کې د روس شاهي تزاري دولت د يوې فعالې امپراتورۍ په شکل په چټکتيا سره وده کوله، او هيله يې درلوده، چې ګرمو اوبو ته ځان ورسوي، چې پدې سره د بريتانيې چې هغه مهال يې په هند کې د نفوذ لټه کوله؛ حساسيت نور هم زيات شو، او د روس لخوا خطر او ګرمو اوبو ته د رسيدو هيله نوره په واقعيت بدله شوې وه، چې د همدې موخې لپاره يې په افغانستان کې مداخلې پيل او بالاخره د خپلو لاسپوڅو په لاس يې د ١٣٥٧لمريز کال د ثور مياشتې په اوومه نيټه د يوې کودتا په ترڅ کې افغانستان لومړنى جمهوريت راوپرځاوه.
د افغانستان په معاصر تاریخ کې د ثور اوښتون او د لومړني جمهور رئیس سردار محمد داؤد خان د جمهوري حکومت ړنګیدل په هیواد کې د بیلابیلو بدبختیو او کړکیچونو پیلامه ګڼل کیږي. هغه اقتصادي او ټولنيز پلانونه چې سردار داودخان د هېواد د پرمختګ او ترقۍ لپاره په لاره اچولي وو، نيمګړي پاتې شول او هېواد مو د داسې بدبختۍ سره مخ شو، چې پايلې يې اوس هم زموم په ژوندانه کې ليدل کېږي.
