کوم ماشوم چې زر خوراک کوي هغه زر زده کړه کوي
په انګلستان کې د ماشومانو د زده کړې او خوراک اړیکې څیړنه
په انګلستان کې روغتیایي څیړونکو معلومه کړې چې هغه ماشومان چې د تیار خوړو خوراک ته بیړه لري، د زده کړې په ډګر کې هم تر خپلو همزولو مخکې وي.
څیړنې څرنګوالی:
څیړونکو د ۲ کلونو ماشومانو مخ ته له ممیزو ډک ګیلاسونه کیښودل او له هغوی یې وغوښتل چې یوه دقیقه صبر وکړي او وروسته د ممیزو خوراک پیل کړي.
د ماشومانو چلندونه:
ځینو ماشومانو ونه شوای کړای چې یوه دقیقه انتظار وکړي او له ټاکلې مودې مخکې یې د ممیزو خوراک پیل کړ.
څیړنې پایلې:
څیړونکو څرګنده کړه چې هغه ماشومان چې یوه دقیقه انتظار نه شي کولی، عموماً له ټاکلې مودې مخکې زیږدلي وي. سربیره پر دې، څیړونکو زیاته کړه چې دغه ماشومان د خپل عمر په ۷ کلنۍ او ۸ کلنۍ کې د زده کړې لپاره تر نورو ماشومانو زیاته لوالتیا لري.
آیا کوم ماشوم چې یو څه زود وخوری زده کړي، هغه هم تیز وي؟
دغه پوښتنه ډیره عامه ده چې د ماشوم د وده او ښوونې وړتیا په اړه پوښتنې راولاړې کوي. ځینې پلرونه او څیړونکي باور لري چې هغه ماشومان چې یو څه زود زده کوي، اکثراً تیز هوښیار یا ډیر فعال وي. خو، حقیقت څه دی؟
۱. د ماشومتوب پر وخت د زده کړو اړوند نظریې:
د ماشومانو په وده کې د زده کړې وختونه له یو چا بل ته توپیر لري. ځینې ماشومان په کوچنۍ عمر کې د خبرو کولو، لوستلو یا حساب کولو په څیر مهارتونه پیاوړي کوي، خو دا خبره چې دوی اکثراً “تیز هوښیار” وي، ټول هغه وخت نه صدق کوي.
۲. ژر زده کړې د هوښیارتیا نښه نه ده:
ماشومان چې ژر زده کړې ترسره کوي ممکن د خپلو ځانګړو استعدادونو او شخصي علاقه له مخې ښه پرمختګ وکړي، خو دا اړتیا نه لري چې هغوی به په ټولیز ډول د نورو ماشومان په پرتله ډیر هوښیار وي. هوښیارتیا او زده کړه په مختلفو اړخونو کې توپیر لري، لکه د پوهې ډولونه، ټولنیز تعاملات، او د دوی د اړتیاوو پوره کولو وړتیا.
۳. د نورو فاکترو اغیزه:
د ماشومانو د زده کړې سرعت په مختلف فاکتورو پورې تړاو لري، لکه ژنتیک، کورنی چاپیریال، د ښوونې سره مینه او د زده کړې لپاره د هغوی د ملاتړ کچه. ځینې ماشومان د خپلو شاوخوا چاپیریال او زده کړې له لارې ډیر پرمختګ کوي، مګر دا له ټولو ماشومان سره یو شان ندی.
۴. د وخت او تمرین اهمیت:
هوښیارتیا او د زده کړې سرعت ډیر وختونه د ماشومانو په هڅو، د والدینو لخوا د ملاتړ او د زده کړې په چاپیریال پورې تړاو لري. د زده کړې په اړه هیڅ چټکتیا په نښه کولو څخه وروسته، د وخت، تمرین او هڅو سره وده د ټولې زده کړې لپاره اړینه ده.
۵. د ښوونکي رول:
والدین او ښوونکي باید د ماشومانو هڅولو لپاره د مختلفو زده کړې لارې غوره کړي، ترڅو هغوی د خپلو ځانګړو وړتیاوو په سلوک سره مرسته وکړي، نه یوازې د ژر زده کولو په تمه.
۶. د ماشومانو د مهارتونو د پراختیا لاملونه:
د ماشومانو د زده کړې سرعت یوازې د ژر زده کولو پر اساس قضاوت کیدی نشي. د ماشومانو د زده کړې مهارتونه اکثراً د دوی د سلیقې، ګاونډی چاپیریال، او هغو شرایطو پورې اړه لري چې دوی ورسره مخامخ دي. یو ماشوم ممکن ژر پرمختګ وکړي، مګر دا د ټولو زده کړې لپاره پایله نه ده.
۷. د ښوونې او روزنې ملاتړ:
د ماشومانو لپاره د زده کړې ښه ملاتړ د دوی د پرمختګ لپاره خورا مهم دی. والدین او ښوونکي چې د ماشومانو لپاره هڅونکي چاپیریال رامینځته کوي، هغوی په هڅولو کې مرسته کوي چې خپل مهارتونه په ښه توګه وکاروي. که ماشومان د مثبت ملاتړ سره ژوند وکړي، د دوی د زده کړې وړتیا ممکن د وخت په تېرېدو سره وده وکړي.
۸. ژر زده کړي ماشومان ممکن د نورو وړتیاوو په برخه کې ځانګړتیا ولري:
د زده کړې په برخه کې ژر پرمختګ کوونکي ماشومان ممکن په ځانګړو څانګو کې خورا ښه پرمختګ وکړي، لکه ریاضی، هنر، یا تخلیقي مهارتونه. خو دا د دوی ټوله وړتیا نه ده. د هوښیارتیا ټوله وړتیا یوازې په یوه ځانګړې زده کړه کې نه خلاصیدو، بلکې په مختلفو سکتورونو کې پراختیا مومي.
د ښوونې او روزنې لپاره سپارښتنې:
- د فردي اړتیاو پاملرنه:
د هر ماشوم ځانګړې اړتیاوې باید په پام کې ونیول شي. ځینې ماشومان د نورو په پرتله د ځانګړي مهارتونو په پراختیا کې اوږد وخت نیسي. - فعال ملاتړ او هڅونه:
والدین او ښوونکي باید هڅه وکړي چې د ماشومانو سره مرسته وکړي ترڅو دوی خپل وړتیاوې وپېژني او پر خپلو مهارتونو کار وکړي. - د هڅونې پراختیا:
هڅه وکړئ چې د ماشومانو لپاره زده کړه یوازینۍ پړاوونه ګرځي، بلکې د ژوند پر ټولو اړخونو کې وده ورکړو.
