حکمت آزمایش و ابتلا چیست؟
برخی می‌پرسند: چرا خداوند ما را به مصیبت‌ها و سختی‌ها دچار می‌گرداند؟ حکمت آزمایش و ابتلا چیست؟
قبل از دانستن حکمت از تو می‌خواهم که این سخنان را خوب بفهمی.
از نشانه‌های ایمان قوی و راسخ برخی از صحابه این بود که اگر حجاب و پرده از اسرار کنار می‌رفت هیچ تأثیری در یقینشان نداشت. آیا تو به دانستن حکمت آزمایشات و ابتلاءات برای افزایش معرفت و شناخت نیاز داری یا به مقصود رسیده‌ای! عاقلان را اشاره‌ای کافیست!
نویسنده: عمرو خالد
ترجمه: سمیه اسکندری‌فر
اول: افزایش درجه‌ها
خداوند ما را آزمایش می‌کند تا درجات ما را بالا ببرد (پس اگر دینش محکم بود آزمایش بیشتر می‌شود).
تصور کنید هنگامی که در روز قیامت بدون سختی و مصیبت به دیدار خداوند برویم، دست خالی و فقیر خواهیم بود. نکند گمان کنید که حسنات و کردار نیکمان برای رفتن به بهشت کافی است!
بلکه مصیبت به سراغت می‌آید و یک هفته یا یک ماه بر تو فشار می‌آورد، گاهی اوقات به یک سال یا دو سال هم می‌رسد، پس بدان که در بهشت از جایگاه بزرگی برخورداری و بلا و مصیبت‌ها راه دستیابی به چنین درجاتی است.
دوم: مشخص شدن درجه‌ها
یکی دیگر از حکمت‌های الهی در آزمایش و ابتلا مشخص شدن درجه‌هاست. خداوند متعال می‌فرماید:
(أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَعْلَمْ اللَّهُ الَّذِینَ جَاهَدُوا مِنْکُمْ وَیَعْلَمَ الصَّابِرِینَ) (آل عمران/142).
آیا پنداشته‌اید که شما به بهشت در خواهید آمد بدون آن که خداوند کسانی از شما را مشخص سازد که به تلاش و پیکار برخواسته‌اند و بدون آن که خدا صابران را متمایز گرداند.
و نیز می‌فرماید:
(مَا کَانَ اللَّهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلَى مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتَّى یَمِیزَ الْخَبِیثَ مِنْ الطَّیِّبِ وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُطْلِعَکُمْ عَلَى الْغَیْبِ) (آل‌عمران/179)
سنت خدا بر این نبوده است که مؤمنان را به همان صورتی که شما هستید به حال خود واگذارد، بلکه خداوند ناپاک را از پاک جدا می‌سازد و همچنین سنت بر این نبوده است که شما را بر غیب مطلع سازد.
چه حکمتی! تا مردم را از هم جدا ساخته و نیکوکاران را از کسانی که از شرمندگی سر به زیر افکنده اند تشخیص دهد.
سوم: تا دچار کبر و غرور نشوی
این یکی از حکمت‌های بزرگ است، تصور کن اگر همه چیز درست و مرتب باشد و زندگی ما آرام باشد چه اتفاقی برای انسان می‌افتد؟ تو خودت را بهتر از هر انسان دیگری می‌شناسی و در نهایت گرفتار کبر و غرور خواهی شد! این طور نیست؟ پس زندگی آرام و به دور از دغدغه و کدورت، نعمت، سعادت و منفعت است (این دقیقاً همان چیزی است که برای اهل باطل رخ می‌دهد.)
این‌جاست که انسان دچار کبر، غرور، گردن‌کشی در مقابل خدا و عدم نیاز به ذات مقدسش می‌شود و به همین سبب خداوند ما را آزمایش می‌کند. ما به‌سوی او باز می‌گردیم و در مقابلش اظهار ذلت و خواری می‌نمایم و ابراز نیاز می‌کنیم، پس آزمایش و ابتلا برای ما رحمت است.
چه مفاهیم زیبایی! فقط قلب‌های نرم قادر به احساس آن هستند.
چهارم: تا مشتاق بهشت شوی
یکی دیگر از حکمت‌ها این است که تا تلخی دنیا را نچشی مشتاق بهشت نمی‌شوی! وقتی که دنیا را راحت ببینی چه طور می‌شود مشتاق و شیفته‌ی بهشت شوی؟! البته معنایش این نیست که از دنیا بدت بیاید، نه، بلکه تمام تلاشت را بکن و بساز و آباد نما.
اما تو مشتاق بهشت هستی، پس خداوند تلخی و مرارت این دنیا را به تو می‌چشاند تا لذت و شیرینی بهشت را آرزو کنی.
پنجم: تا خدا را از یاد نبری
یکی دیگر از حکمت‌ها این است که سختی‌ها و بلاها تو را به یاد خداوند که صاحب همه‌ی نعمت‌هاست می‌اندازد، پس مصیبت باعث تشکر از خدا در مقابل نعمت‌هایش می‌شود و باعث راضی شدن به قضا و قدرش می‌گردد.
به این ترتیب تو هرگز او را فراموش نمی‌کنی.
ششم: تا بدانی که خداوند قوی و نیرومند است
از حکمت‌های خداوند در ابتلا و آزمایش این است که قدرتش را به تو نشان می‌دهد، و صفت قدرت و رحمت الهی زمانی که تو را از سختی و مصیبت نجات می‌دهد، آشکار می‌گردد.
خداوند تو را به مصیبتی گرفتار می‌سازد، پس تو به او پناه می‌بری، او دستت را گرفته و یاریت می‌دهد و تو می‌فهمی که او قادر است، قوی است و رحیم است.
هفتم: چون خداوند تو را دوست دارد
پیامبر اکرم -صلی الله علیه وسلّم- می‌فرماید: (إن الله إذا أحب قوماً ابتلاهم).
(هرگاه خداوند قوم و ملتی را دوست بدارد آن‌ها را آزمایش می‌کند)
ای بنده‌ی مؤمن! از جمله حکمت‌های نهفته در ابتلا آن است که خداوند تو را طاهر، ناب، باتقوا و گمنام دوست دارد.
واقعاً که ختام و پایانش مسک می‌باشد.
