حقوق برادری يا اخوت اسلامی

رسول خدا صلی الله عليه وسلم فرمود:

يک مسلمان بر برادر مسلمان خويش 6 حق را دارا می باشد، يکی از اصحاب وی که در آنجا حضور داشت گفت: اين حقوق چی هست ای پيامبر خدا؟ رسول خدا فرمود:

–    اينکه هنگام ديدار ويرا سلام نمايد.

–    دعوت ويرا لبيک گويد.

–    زمانيکه به نصيحت و مشوره نياز دارد، به وی پند و اندرز دهد.

–    هرگاه عطسه نمايد، به وی بگويد – رحمت خدا بر تو باد !

–    هرگاه بيمار شود، ويرا عيادت و زيارت نمايد.

–    هرگاه بميرد، در مراسم تدفين وی شرکت نمايد.

از حديث شريف فوق الذکر واضح می گردد که يک مسلمان بالای مسلمان ديگر حقوق فوق را دارا می باشد.

اينکه بر برادر مسلمان خويش سلام و درود اسلام بفرستد يعنی که بگويد: السلام عليکم و رحمة الله و برکاتـه ” سلام و آمرزش و برکات خداوند باد برتو”

1-    درود و سلام به روش اسلامی

واژه سلام در اسلام به مفهوم آرامش و صلح بوده که پايان بخش تجديد ايمان و ورود انسان به بهشت می شود.

خداوند متعال در قرآن عظيم الشان می فرمايد: هرگاه وارد خانه ها شديد، بر اصحاب آن درود و رحمت خداوند بفرستيد (سوره نور، آيه 61)

رسول خدا صلی الله عليه و سلم فرموده است: به بهشت وارد نمی شويد تا ايمان شما کامل نشود و ايمان شما کامل نمی شود مگر اينکه يکديگر را دوست بداريد، آيا شما را به آن چيزی هدايت کنم که اگر آنرا انجام بدهيد، محبت شما با يکديگر زياد خواهد شد؟ يکديگر را سلام نماييد.

سلام نمودن يکی از اصيل ترين صفات و امتيازات در اسلام بوده که هرگاه يک مسلمان برادر مسلمان ديگری خويش را می بيند، برای وی التماس آمرزش و مغفرت می نمايد. هرآنچه بايست به دنبال سلام صورت گيرد عبارت از يک چهره بشاش و واژه های نيک مملو از احترام بوده که باعث ايجاد وحدت و همدلی و محبت شده و احساسات کدورت و جدايي و انزجار را می زدايد.

از زمره حقوق اخوت اسلامی همانا ابراز چهره بشاش و خندان هنگام ديدار و ملاقات دو مرد و يا زن مسلمان هست.

رسول خدا “ص” فرموده هست: هيچگاه کدام عمل نيک را بی اهميت ندانيد ولو که ملاقات با چهره بشاش باشد با يکی از برادر مسلمان تان.

و در جای ديگری می فرمايد: تبسم شما در مقابل برادر تان نيز بدون اجر نيست. روی اين ملحوظ هست که پيامبر بزرگ اسلام هميشه تبسم بر لبان داشت. روی اين لحاظ، سلام گفتن وظيفه يک مسلمان بوده و برای شخص که بر وی سلام می شود واجب است تا آن را عليک گفته و يا نيز آنرا به نيکو ترين واژه ها تکرار نمايد و بهترين مردم آنست که آغازگر درود و سلام باشـد.

2 – لبيک به دعوت

زمانيکه يک برادر و يا خواهر مسلمان شما را به يک مناسبت اجتماعی، مهمانی و طعام دعوت نمايد، درين صورت بر شما ضرورت هست تا درخواست و دعوت ويرا لبيک بگوييد. دعوت را تا زمانيکه عذر موجه نداشته باشيد، نبايد رد نماييد زيرا دين مبين اسلام بر اساس اين معايير، روابط اجتماعی را ميان افراد جامعه اسلامی محکم تر می سازد.

3 – مشورت دهی

زمانيکه برادر و يا خواهر مسلمان شما نياز به نصيحت و يا مشوره داشته باشد، درينصورت لازم بوده تا به ايشان مخلصانه نصيحت نماييد.

پيامبر اکرم صلی الله عليه و سلم درين راستا می فرمايد: دين عبارت از نصيحت هست، گفتيم برای کی ای پيامبر خدا، گفت برای خدا و کتاب و پيامبر و پيروان و بنده گان خداوند.

بناءاً مسلمانان نبايد در نصيحت نمودن و مشوره دادن به يکديگر تردد نموده و هنگام مشورت دهی از اخلاق ذيل کار گيرند.

الف: نصيحت و اندرز بايد در کتمان و دور از محضر عام صورت گيرد چرا که باعث خجالتی مرد نصيحت شونده خواهد شد.

ب: نصيحت و پند بايست به روش بسيار محترمانه و ملايم صورت پذيرد.

ج: ناصح يا نصيحت کننده بايد به مرد متخلف هرگونه تخطی و غلط کاری که وی مرتکب شده باشد را به صورت مدلل و راه و روش اسلامی تشريح نموده و ويرا ارشاد نمايد.

4: طلب آمرزش برای شخص عطسه کننده

چون عطسه يک رحمت الهی هست، روی اين لحاظ پيامبر اکرم صلی الله عليه و سلم امر فرموده هست که شخص عطسه کننده بايد خداوند را به پاکی ياد نموده و به فرد مقابل وي که نزد عطسه کننده حضور داشته را نيز مامور ساخته که درين هنگام برای عطسه کننده طلب آمرزش و رحمت نمايد و بگويد که رحمت خداوند باد برتو “يرحمک الله” و نيز بالمقابل شخص  عطسه کننده را امر فرموده هست که به آن فرد مجدداً بگويد ” خداوند شما را هدايت و  خاطر شما را آسوده گرداند.

رسول خدا فرموده هست: هرگاه يکی از شما عطسه نمايد، بايد به وی نخست اجازه داده شود تا بگويد الحمد لله يا سپاس خدا را و سپس برادر مسلمان ديگرش که در نزديک حضور دارد بگويد خداوند شما را رحمت کند و شخص عطسه کننده دوباره بگويد که خداوند شمارا هدايت و خاطر شما را آسوده گرداند.

5: عيادت و زيارت مريض

ديدار و زيارت مريضان در اسلام اجر بس بزرگی دارد. در يکی از احاديث قدسی آمده هست که خداوند متعال روز رستاخيز به بنده گان خود می گويد.. ای بنده ! من مريض بودم و تو به زيارت من نيامدی، بنده جواب می دهد، اي خداوندا ! من چطور تورا زيارت کنم در حاليکه تو پادشاه و پروردگار

جهانيان هستی، خداوند پاسخ می دهد… آيا نداستی که بنده فلان من مريض شد و اگر تو ويرا عيادت و زيارت می نمودی، هر آينه که من را در آنجا می يافتی.

زمانيکه يک مسلمان يک مسلمان مريض ديگر را هنگام طلوع خورشيد زيارت نمايد، هفتاد هزار ملائکه تا هنگام غروب آفتاب بروی درود می فرستد. اگر وي مريض را در هنگام غروب آفتاب زيارت نمايد، هفتاد هزار ملائکه تا هنگام طلوع خورشيد بروی درود می فرستد.

در هنگام زيارت مريضان، مسلمانان بايد برای آنها التماس دعا نموده چنانچه از حضرت بی بی عايشه رضی الله تعالی عنها روايت هست که رسول خدا صلی الله عليه و سلم هنگام ديدار و عيادت يکی از اعضای مريض خانواده خويش، دست راست مبارک خويش را بر وجود اش گذاشته و طوری دعا می نمود که: خداوندا ! اين بيماری را از وي دور ساز و او را شفا ببخش، بيشک که تو شفاء دهند بزرگ هستی، هيچش شفاء دهنده نيست جزء تو .

6: شرکت در مراسم تدفين

شرکت و سهم گيری در مراسم عزاء داری و به خاک سپاری مسلمانان يکی از وجائب مسلمين است. هر آنکه تا ختم مراسم تدفين در آن شرکت نمايد، خداوند پاداش بس بزرگی به وی می بخشد.

پيامبر اکرم صلی الله عليه و سلم می فرمايد: هر آنکه در مراسم تدفين شرکت نموده و نماز جنازه را اداء نمايد، خداوند برای وی پادش بزرگ معادل به يک قيراط اعطاء می نمايد و هر آنکه تا دفن ميت در آن شرکت نمايد، خداوند پاداش معادل به دو قيراط را به وی بخشش خواهد نمود. درين هنگام يکی از اصحاب گفت.. منظور از دو قيراط چيست؟ رسول خدا صلی الله عليه و سلم فرمود: معادل دو کوه بزرگ…

نويسنده: وائل شهاب

ترجمه: سيد جمال