تقليد اگر بمعنای استفاده از فقه وعلم شرعی علمای راستين باشد يک عمل مستحب است

يكي از دوستان از شهر كابل سوال نموده :
استاد محترم السلام عليكم ورحمت الله وبركاته، يک سوال داشتم..بعض اشخاص پيدا شده كه مردم را از تقليد مذهب حنفي منع ميكنند ودر حق علماء الفاظ بد وزشت استعمال ميكنند .. وبعض هم هستند كه تقليد را واجب ميدانند شما چي نظر دارين منتظر رهنمائي شما هستم؟

برادر ديني ما شاه محمد قادري نيز از ولايت بلخ نوشته كه:
خیلی خطر ناک اختلاف است لطف نموده با وضاحت معلوم بدهید تا از این مشکلات نجات یابیم..
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسوله محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين، وبعد،،
بايد متذكر شوم که تقليد اگر بمعناي استفاده از فقه وعلم ودانش وثقافت شرعي علماي راستين باشد يک عملكرد خوب ومشروع است.

عامه مسلمانان چاره جز تقليد كردن علماء وفقهاي راستين ندارند وبرای شان فرض است كه مسائل ديني وشرعي خود را از علماي خود در يافت كنند، الله متعال درین مورد فرموده است: ” فاسألوا أهل الذكر إن كنتم لا تعلمون” احكام دين خود را از علماء ودانشمندان بپرسید. . عبادات ومعاملات وهمه امور شما که ضرورت به فهم ودانش دارد از از علماء جويا شويد..ندانستن عيب نيست بلكه سوال نكردن عيب است، وعبادت كردن الله متعال با جهل وناداني عيب است ومسلمان گنهگار مي شود در صورت که سوال نکند.

واگر تقليد را به اين معنى تعريف كنيم اين يک امر مشروع ومستحب است بلكه در صورت كه انسان دين خود را نداند بالايش فرض وواجب است كه به علماي خود رجوع كند.. واز علم ودانش وفقه ودانائي آنان استفاده كند واز سلوک واخلاق نیکو وروش واستقامت ثبات وپايداري آنان متأثر شود..

ونيز بايد تأكيد كنم كه دشنام دادن ، غيبت كردن وبه الفاظ زشت ياد كردن يک مسلمان عادي گناه كبيره است اگر به علماء برسد گناهش بس برزگ است زيرا علماء ناقلين وحاملين اين دين هستند وتوسط آنها الله متعال دين مبين اسلام را نشر وحمايت ميكند، وآنها امضاء كنندگان به عوض رب العالمين در روي زمين هستند, واحترام علماي راستين واجب است..

حتى همين اشخاص احساساتي که بنام منع كردن تقليد از استفاده نمودن ازعلم ودانش شرعي علمای راستين هم منع ميكنند خود شان حتما در تقليد بعض علماء واقع هستند وناگزير هستند كه مسائل ديني خود را از يک مرجع معاصر دريافت كنند..واز شيوه که مردم را به ان دعوت به فرار وگريز ميدهند خود شان در آن واقع هستند وبالفعل افتاده اند.. اين هم يک نوع افراط براداشت غلط ونادرست است كه اين همه علوم ومعارف شرعي را به يک يا دو عالم خلاصه كنيم..

ليكن بايد متوجه باشيم كه تقليد هرگز به اين معنى نيست كه علماي مذاهب ويا علماي معاصر را مردم به عوض پيامبر صلى الله عليه وسلم پيروي كنند ومعصوم بدانند مثل آنانيكه گرفتار مرض تعصبات كه رهبران خود را به مرحله عبادت رسانيده اند، الله متعال به شدت از اين عملكرد وغلو وافراط شان منع نموده وتحذير كرده وآنها را به يهود ونصارى تشبيه داده كه احبار ورهبان خود به الوهيت وربوبيت رسانيده بودند “اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ”..آنها علماي خود را معصوم ميدانستند بلكه به ربوبيت رسانيده بودند .. اين شيوه مذموم وحرام است ..با علماء وفقهاء ودانشمندان دين چنين تعامل ورفتار شود كه آنها بشر هستند ممكن خطاها واشتباهات اجتهادي داشته باشند كه در آن اجر وپاداش دارند..

ليكن طاعت كردن مطلق آنها به اعتقاد كه آنها معصوم هستد واشتباهات ندارند قابل قبول نيست بلكه گناه برزگ هم است..
تقليد واتباع وپيروي علماء وفقهاء ودانشمندان علم شرعي به هدف استفاده از علم وفهم ودانش شرعي شان باشد زيرا آنها مي توانند بخوبي وآساني قرآن كريم را تفسير ، احاديث نبوي را شرح ،وصحيح وضعيف را نشاندهی نمايند، وفرائض، واجبات، سنن ومستحبات، مكروهات ومحرمات را بيان كنند،ومردم را از واقع شدن در غلطي ها نجات دهند كه دين شان به خطر مواجه نشود زيرا طوائف گمراه وتلاشهاي بيديني به شدت ادامه دارد..

از اينرو رول ونقش علماء بسيار اساسي وسازنده ميباشد وبايد مردم طبق رهنمودهاي علماي راستين خود عمل كنند.. وكوشش كنند كه در بين علماي راستين كه منهج وسطي ومعتدل دارند وعلم شرعي شان پاک وصاف است وبين آنهاي كه دعواي عالم بودن را دارند ودر حقيقت علميت شان كم وناقص ومخلوط با بعض انحرافات فكري وعقيدوي ميباشد ودر عين حال در افراط وتفريط هم واقع هستند فرق قائل شوند..
ان شاء الله كه علماي راستين كشتي نجات جامعه ما ميباشند.

فضل الله ممتاز