اقلاب:

اقلاب لغتاً يو څيز په بل څيز بدلولو ته وايي او د علم تجويد په اصطلاح کې کله چی د ساکن نون او یا تنوين څخه وروسته د “ب” توری په کومه کلمه کې راشي نو تنوين يا ساکن نون په واړه ميم بدليږي او غنه پکې ضروري وي .

مثال: مِنْ بَعْدِ – سَمِيعٌم بَصِيرٌ

اظهار :

اظهار په لغت کې څرګندولو ته وايي ،او د علم تجويد په اصطلاح کې د دوه تورو جلا کول دي ،داسې چې د ساکن نون او تنوين څخه وروسته د حلقی حروفو (ء،ه ،ع،ح، غ ،خ) څخه يو توری راشي ،ساکن نون يا تنوين اظهاريږي یعنی ښکاره او له وروستي توري څخه جلا تلفظ کيږي نون په طبعی شکل له خپل مخرج څخه ادا کيږي،ځکه چې نون د خولې له ابتدا څخه را وځي ،او حلقي حروف په حلق کې ادا کيږي چې فاصله يې يو تر بله ډيره ده .

مثالونه :

ء:       يَنْأَوْنَ             مِنْ اَمْرِهِمْ       کُلٌّ آمَنَ

هـ :     مِنْهُمْ              اِنْ هُوَ            فَرِيقاً هَدي

ع :      اَنْعَمْتَ           مَنْ عَمِلَ        سَمِيعٌ عَلِيمٌ

ح :      تَنْحِتُونَ          فَمَنْ حَجَّ         حَکِيمٌ حَميدٌ

غ :      فَسَيُنْغِضُونَ       مِنْ غِلٍّ          قَوْلاً غَيْرَ

خ :      اَلْمُنْخَنِقَةُ         مِنْ خَيْرٍ         حَکِيمٌ خَبِيرٌ

اخفاء :

اخفاء په لغت کې پټولو ته وايي او د علم تجويد په اصطلاح کې کله چی د اظهار،ادغام او اقلاب له حروفو څخه پرته د هجاء د نورو پنځلسو (ت،ث،ج،د،ذ،ز،س،ش،ص،ض،ط،ظ،ف،ق،ک) تورو څخه يو توری د ساکن نون يا تنوين څخه وروسته راشي نو دغُنې سره اخفاء پکې کيږي .

يعنی د ساکن نون يا تنوين د ادا کولو مخرج د اخفاء د حرف مخرج ته وړل کيږي او هلته ادا کيږي .

يا په بل عبارت کله چې د اخفاء توري له ساکن نون او تنوين څخه وروسته راشي نو ساکن نون يا تنوين په متوسط ډول د اظهار او ادغام تر منځ ادا کيږي .

ص :   ینْصرکم       ريحاً صرصراً

ذ:  منْذر                       سراعاً ذلک

همداسې د هيجا د نورو حروفو لپاره :