ابوریحان البېروني او د امریکا د لویې وچې کشف

له نن نه تقریباً ۱۰۰۰ کاله پخوا ابوریحان البیروني لومړی کس و چې د ځمکې شعاع یې په تقریبي ډول محاسبه کړه چې له اوسنۍ محاسبه شوې شعاع سره یوازې ۱۶ کیلومتره توپیر لري. د ځمکې د شعاع له محاسبې وروسته ابوریحان البیروني د ځمکې محیط هم اندازه کړ. کله چې البیروني د ځمکې حدود محاسبه کړل دا ور ته معلومه شوه چې د ځمکې همدا لیږ برخه د افریقا له څنډو نیولې بیا د اسیا په ګډون ان د اروپا تر پولو پورې د ځمکې د کرې د وچو سیمو ډېره کمه برخه جوړوي او د ځمکې دا پاته زیاته برخه اوبه نه شي کېدلای. ده وویل چې د اتلانتیک سمندر هغه بلې خوا ته خامخا باید یوه بله لویه وچه موجوده وي.
البیروني نه یوازې چې د دې وچې د موجودیت خبره وکړه، بلکي دا یې هم وویل چې چارچاپېره به یې اوبه وي او اقلیم به یې د انسانانو د ژوند له پاره نه ډېر ګرم او نه ډېر یخ وي. هغه دا نتېجه واخیسته چې دا لویه وچه به د انسانانو هستوګنځی وي او له شماله تر جنوبه به د تراړې په ډول پرته وي چې له روسیې څخه تر جنوبي هند او د افریقا تر صحرا لاندي سیمو پورې به د ځمکې د هستوګنیزې سیمې حدود وي.
اوسنۍ محاسبې ښیي چې البیروني د امریکا په موقعیت کې یوازي ۱۱۷ میله تېروتی و.
البیروني دا نظر د کولمبوس تر سفر پنځه پېړۍ مخکې وړاندې کړی و، له همدې کبله اوس ساینسپوهان په دې باور دي چې البیروني د امریکا د لویي وچې اصلي کاشف دی، نه کرستف کولمب.
که وګورو البیروني رښتیا هم د امریکا د لویې وچې اصلي کاشف او کولمب یې لومړنی لیدونکی دی.
ټولو ته معلومه ده چې کرستف کولمب د امریکا د لویې وچې له پاره علمي څېړنې نه کولې او نه یې علمي نظریات لرل، یو سیاح و چې د هند پر لور یې د تګ تکل کړی و او تصادفاٌ پر امریکا ور برابر شو؛ نو ځکه دا خبره دقیقه ده چې البیروني د امریکا د لویي وچې اول کاشف او کولمب یې لومړنی لیدونکی دی.