به همین جهت شناخت اخلاق رحمت و مهربانی تنها مد نظر نیست، بلکه خوب فرا گرفتن و تطبیق آن در زندگی مطلوب است، چون اگر ما آن را به خوبی آموخته و آن چنان که باید و شاید پیاده کردیم، در روز قیامت رحمت را برای خویش تضمین کرده ایم.
رسول الله(صلی الله علیه وسلم)می فرماید:
“إنما يرحم الله من عباده الرحماء”.
ترجمه: خداوند فقط به بندگاه مهربان خود رحم می کند.

رسول الله(صلی الله وسلم) به ما دستور داده است که در هنگام تلاوت قرآن کریم، بگرییم و اگر نتونستیم خود را به گریه بیندازیم.
رحم و مهربانی نیز این چنین است، مقصود این است که آن را عملا به کار گیریم، چرا که خداوند مهربانان را می بخشاید، زمینیان را ببخشایید تا از جانب آسمانیان بخشوده شوید، آیا دوست ندارید که در روز قیامت بخشوده شوید؟

خصلت اخلاقی نجات بخش
تشویق برای توصیف شدن به خوی رحمت و مهربانی دیگر هدف تلقی نمی شود، بلکه هدف اساسی، احساس و درک میزان اهمیت این خوی می باشد، خوی نجات بخش در روز قیامت، تو الآن باید بدانی که آیا روز قیامت بخشوده خواهی شد یا نه؟
قبل از این سوال از خودت بپرس: آیا به مردم رحم می کنی؟
ارتباط مستحکمی میان رفتار تو با مردم در دنیا و رحمتت در روز قیامت وجود دارد، کسی که در دنیا با رحمت و مهربانی با مردم رفتار کند روز قیامت منتظر چیست؟

اکنون آیا فهمیده ای که چه کسی سزاوارتر به رحمت ایزدی در روز دستاخیز است؟

با برهان
ما در این اخلاق نمونه هایی از رحمت را که می بایست اجرا و خوب آموخته شود عرضه  می کنیم تا حجت بر شما تمام شود، موضوع از این قرار است:
چگونه به بزرگان رحم کنی؟ چگونه با پدر و مادر مهربان باشی؟ با زنان، گودکان، خویشان، خدمت کاران و حیوانات، اما من در یافته ام که اگر با این نمونه های عملی شروع کنم کاملا روشن نخواهی شد، پس با خود گفتم: با چه سر آغاز زیبایی شروع کنم؟

دریافتم که بهتر است  این موضوع را چنین آغاز کنیم:

رحمت خدا نسبت به ما، از تو می خواهم که قبل از خواندن احساس کنی که فرشتگان تو را احاطه نموه اند و رحمت پروردگارتو را در بر گرفته، سکون و آرامش بر تو نازل می گردد، بشتاب، رحمت های پروردگار را با آغوش باز بپذیر.

” به آثار رحمت خدا بنگر”

خداوند متعال می فرماید:
” وهو الذی ینزل الغیث من بعد ما قنطوا وینشر رحمته” ــ شوری/28 ــ
ترجمه: اوست که باران را می باراند بعد از آن که ناامید می گردند و رحمت خود را می گستراند.
بدون آب زمین می میرد، اکنون همراه من احساس کن:”رحمتش را می گستراند” گویی که باران رحمت های پروردگار را بر روی زمین پخش و منتشر می سازد، بادها آن را به عنوان مژدگانی از جانب الله متعال حمل می کنند.
حالا به این آیه خوب توجه کن، خداوند( جل جلاله) می فرماید:
“فانظر إلی آثار رحمة الله کیف یحیی الأرض بعد موتها” ــ روم / 50 ــ
ترجمه: به آثار رحمت الله بنگر که چگونه زمین را پس از مردن زنده می کند.)

خداوندا! تصور کن اگر این رحمت را از دست بدهیم! دحمت پروردگار در بارش باران! خداوند عزوجل می فرماید:
” أأنتم أنزلتموه من الزن آأم نحن المنزلون لو نشاء جعلناه أجاجا ” ــ واقعه / 69-70 ــ
ترجمه: آیا شما آب را از ابر پایین می آورند یا ما آن را فرود می آوریم؟ اگر ما بخواهیم این آب را تلخ و شور می گردانیم.
“مزن” یعنی ابر و “أجاجا” یعنی شور.

تصور کن، اگر آب شور ببارد، زمین خواهد مرد! و از خودت بپرس چند روز بدون آب زنده خواهی ماند؟!
این رحمت باری تعالی نسبت به ماست.

رحمتی که خداوند در دل ها نهاده است
از دیگر رحمت ها و بخشش های خداوند، روابط اجتماعی است که خداوند در قلب ها نهاده است، چرا که پروردگار متعال عشق فرزندان را در دل های پدران و مادران گنجانده است، خداوند رحم و شفقت را در دل هر پدر و مادری، چه انسان و چه حیوان، نسبت به فرزندش جای داده است، به خدا قسم بدون این رحمت و مهربانی زمین نابود می گشت، هم چنین رحمتی که در دل های خانواده هاست، عمو، ماما، عمه، خاله و… .
حلا به این رحمت توجه کن،رحمتی که خداوند آن را در دو قلب قرار داده است، خداوند( جل جلاله) می فرماید:
“ومن آیاته أن خلق لکم من أنفسکم أزواجا لتسکنوا إلیها وجعل بینکم مودة ورحمة” ــ روم / 21 ــ
ترجمه: یکی از نشانه های خدا این است که از جنس خودتان همسرانی را برای شما آفرید تا شما در کنار آنان بیارامید و در میان شما و ایشان مهر و محبت انداخت.

بارالها! اولین پایه ای که این خانه ی زیبا بر آن استوار است، مودت و رحمت می باشد، ولی با معصیت پروردگار و دوری از او این رحمت به تدریج از بین می رود.

یکی از رحمت های الله، عدم مجازات مان به خاطر گناهان است
چه کسی تا به حال گناهی مرتکب نشده است؟! چه کسی در زندگی اش فقط (100) گناه انجام داده است؟!
چه کسی در زندگی اش فقط مرتکب (1000) گناه شده است؟!

چه کسی از ما در زندگی اش فقط … کناه کرده است؟!
از جمله رحمت های خداوند عدم مجازات مان به خاطر گناهان می باشد، زیرا گناهان ما بسیار زیاد است، اما با وجود این خداوند به ما مهلت می دهد، این آیه را بخوان و به اوضاع و احوال خودت بنگر، سال های سپری شده از عمرت را به خاطر بیاور؛ خداوند متعال می فرماید:
“وربک الغفور ذو الرحمة لو یؤاخذهم بما کسبوا لعجل لهم العذاب” ــ کهف / 58 ــ
ترجمه: پروردگار تو بس آمرزنده و صاحب رحم است، اگر آنان را در برابر اعمالشان مجازات می نمود هر چه زدتر عذاب را گریبانگیر شان می کرد.

 فکر می کنم جز شکر و سپاسگزاری از خداوند چیزی برای گفتن نداشته باشی.
سبحان الله! اگر پدر و مادرت از کناهی که دیروز یا هفته ی گذشته مرتکب شده ای مطلع شوند، هرگز ترا نمی بخشایند، ولی خداوند( جل جلاله) بخشایده ی مهربان است.
خداوند ــ تبارک و تعالی ــ می فرماید:
“ولو لا فضل الله علیکم ورحمته فی الدنیا و الآخرة لمسکم فی ما أفضتم فیه عذاب عظیم”
ــ نور/14 ــ
ترجمه: اگر فضل و مرحمت خدا در دنیا و در آخرت شامل حال شما نمی شد هر آیینه به سبب غوطه ور شدن در کار تهمت، عذاب سخت و بزرگی گیبانگیر تان می گردید.
اگر خداوند می خوست ما را به خاطر گناهانمان مورد باز خواست قرار دهد، هیچ جانداری روی زمین باقی نمی ماند، ولی رحمت پروردگار به ما فرصت می دهد، ما توبه می کنیم و او از تقصیراتمان در می گذرد، آیا چنین رحمتی شایسته ی سپاسگزاری نیست؟!

“لئن شکرتم لأزیدنکم” ــ إبرهیم/7 ــ
ترجمه: اگر سپاسگزاری کردید نعمت های خود را برایتان افزایش می دهم.