ماشومانو ته څنګه لیک او لوست ور زده کړو؟
ماشومانو ته څنګه لیک او لوست ور زده کړو؟ په اړه یې ۱۱ شمیرلې سپارښتنې!
د کتابونو د علم د حاصلولو لپاره لومړی دا ډېر ضرور ده،جې موږ دې د یو کتاب لوستل وکولای شو. ښایي تاسې به کله غوښتي وي چې څنگه کولای شو چې ماشومانو ته لیک او لوست ور زده کړو؟
ما ځینې ماشومانو ته د لیک او لوست د ور زده کولو په وخت کې له ځینو لارو چارو څخه استفاده کوله چې په دې هیله یې له تاسې سره شریکوم چي که وکولای شئ لږ تر لږه د هېواد یو وگړی لوستی کړئ.
۱:خپلو ماشومانو او زده کوونکو ته مو له درسه مخکي انگیزه ورکړئ. کیدای شي تاسې دا انگیزه د هغوۍ د عمر او فهم مطابق ورکړئ.
۲:لومړی هغوي ته الفباء په مکمله ډول ور زده کړئ؛کنه وروسته به بیا له ډیرو ستونزو سره مخ شئ او ښایي په خپل هدف کي چي ماشومانو او زده کوونکو ته د لیک او لوست زده کول دي پاتي راشئ.
۳: د قاعدې سیپاره پرې یاده کړئ. لږ ترلږه ورته ووایئ ترڅو په مکمل ډول یي یاده کړي. او که یي سمه یاده نه کړي نو وروسته به له جدي ستونزو سره مخ شئ.
۴: ( ا،ه )کله چي مو زده کوونکو د قاعدې سیپاره یاده کړه نو واول ورته وښیئ ورته ووایئ چې له کومي کلمي وروسته ( ا )راشي نو دا داسي تلفظ کیږي لکه په قاعده کې چې به کوم ټکي زور درلود لکه:انا،امام،بام،جام،دال،شام،کال. او کوم توری چي په ( ه ) حتم شي هغه هم د زور په شان تلفظ کیږي لکه: بهانه، تیریردنه، چپنه، خیمه، دره، ثمره، راځه، ژاله او نور…
۵: (ي گاني)کوم توري نه چي وروسته (ي) راغلي وي نو وروسته توری یي زیر اخلي لکه: بینا،تیز،چینه،حیمه،دین،شین،سپین او داسي نور…
۶:(و)له کوم توري نه چي وروسته و راغلی وي نو مخکي توری یي پیښ اخلي لکه:اور، بوره، پوره، تور. استثنایي حالتونه هم لري.
۷ :نوي لغات ورته مانا کړئ ځکه کله چې دوی د یو لغت په مانا پوه شي نو ذهن یې د هغې لغات سره اشنا کېږي او ښه یې زده کوي.
۷: د نوي لغت ذهن ته سپارل: ماشوم ته ووایئ چي نوی لغت چي څنگه په کتاب کې لیکل شوی ذهن ته وسپارئ. مثلا کندهار . دا ورته ووایئ چي دا دغسي(کندهار ) لیکل کېږي او چې د لوست په هرځای کې راشي باید همداسي(کندهار ) ولوستل شي.
۸: لوست ورته ثبت کړئ ترڅو ماشومان مو وکولای شي چې هغه هرچیرې واوریدلی شي. مثلا دا ورته ثبت کړئ: افغانان اوس پوه شوي. د خدمت گارو ملاتړ او له مافیا کرکه کوي. دلته به دوی زده کړي چې افغانان داسې(افغانان) اوس داسې(اوس) او مافیا داسې(مافیا) لیکل کېږي. دوی ته ووایئ هرچیرې چې دا(افغانان،اوس،مافیا) لغاتونه راتلل همداسې(افغان،اوس،مافیا) یې باید ولولئ.
۹: ماشومان مو درس زده کولو ته ژمن کړئ او تشویق یي کړئ. په کوچني پرمختگ یي هم وهڅوئ. تل ترې په اوونۍ کې یو ځل ازموینه واخلئ هرچا چي اوچتې نومرې اخیستې نو هغه ته باید انعام ورکړل شي؛ خو په نومره ورکولو کې دې عدالت په جدي ډول په پام کې ونیول شي.
۱۰:اوس له بیلا بیلو راډیو گانو ناولونه نشریږي همدا کتابونه ورته واخلئ ترڅو دوی د ناول ویونکو سره هغه ځای ته وگوري چې ناول ویونکی یې وایي. په دې ډول به دوی وکولای شي چې هره ورځ نوي کلمات یاد کړي.
۱۱ : او په پاي کي مو ماشومانو ته تصویري او د دوي د ذوق او سویي مطابق د کیسو کتابونه واخلئ او په مشکل لغاتو په یادولو کي تاسي ورسره مرسته وکړئ.
هیله ده دا لارښووني درته گټوري وي.
د کامران مشال لیکنه
