دوازده راه رسيدن به شخصيت تعالي
دکتور علیرضا رحیمی بروجردی.
یکی دیگر از راههای کسب موفقیت، رشد و نوسازی مداوم شخصیت است. کلید رمزی که میتواند قفل درهای بسیاری را به سوی موفقیت و آرامش پایدار بگشاید.
شخصیت عبارت است از ویژگیهای رفتاری، فکری، اخلاقی، نفسانی، تربیتی، آموزشی، فرهنگی، وراثتی، احساسی، انگیزشی، هیجانی و….. یک انسان که تا حدود زیادی منحصر به فرد بوده و از جهات بسیاری، با دیگران متفاوت است.
برخی از این ویژگیها اکتسابی هستند و انسان از بدو تولد تا زمان مرگ، آنها را در خود بهوجود آورده، کم یا زیاد کرده و وجوه متفاوتی را طی گذران عمر، در رفتار و کردار و گفتار خود به نمایش میگذارد. بخش کمی از ویژگیهای شخصیتی اما اکتسابی نیستند و تحت تأثیر وراثت زیستی قرار میگیرند.
عوامل مختلفی در رشد و تعالی شخصیت مؤثرند که در ادامه به گوشهای از آنها اشاره خواهد شد. بدیهی است، توجه به این نکات میتواند انسان را در پیداکردن راههای دیگری یاری رساند.
1- بهطور کلی شخصیتی سالم است که ضمن داشتن ثبات و پایداری بتواند رفتاری سازگار و انعطافپذیر در برخورد با محیط و ببموقعیتهای متفاوت از خود نشان دهد. بنابراین، چنین شخصیتی قابل پیشبینی است و اطرافیان نیز سازگاری بیشتری با آن نشان خواهند داد. برعکس، ناسازگاری و انعطافناپذیری با محیط و اطرافیان نمایانگر اختلال در شخصیت است. این افراد غالباً با تغییرات جدید مخالف بوده و واکنشهای منفی از خود نشان میدهند.
2- هرچند شخصیت، مفهومی انتزاعی است، اما آثارش آنقدر مشهود و معلوم است که بخش قابل توجهی از زندگی آدمیان در فرایند روابط اجتماعی آنها را تشکیل میدهد. برای مثال، کسیکه راستگو، امانتدار، به قول و قرارها پایبند، امانتدار، نوعدوست، بخشنده و…… است، نزد مردم از شخصیتی سالم برخوردار بوده و مناسبترین رابطه اجتماعی را میتواند با اطرافیان برقرار کند
3- ظاهری آراسته داشتن، خوشبو بودن، زیبا و شیرین و آرام سخنگفتن، خوشرویی و خوشخلقی، تحمل مشکلات و سختیها، انتقادپذیری، انعطافپذیری و حتی مثبتاندیشی و برقراری روابط گرم با اطرافیان، در پرورش و بازسازی شخصیت انسانها نقش قابل توجهی داشته و از طرف دیگر، تأثیرات مثبت و مطبوعی بر اطرافیان برجای میگذارد. در این رابطه موارد فراوانی را نیز میتوان اضافه کرد که هرکدام بنا بر تجربههای فردی میتوانند در رشد شخصیت حایز اهمیت باشند.
4- فراگیری مهارتهای اجتماعی و بهترین استفاده بهینه از عنصر زمان و پرهیز از اتلاف وقت و تنبلی و بیحوصلگی؛ در رشد شخصیت نقش بالایی دارد. بخش قابل توجهی از خلق شخصیتهای سیاسی، هنری، اجتماعی، مذهبی، ادبی، علمی و…. مرهون رعایت این نکته بوده که بهعلاوه، موفقیتی پایدار را بههمراه خواهد داشت.
5- رعایت هنجارها، سنتها، آداب و روسوم و قوانین رایج محیطی که در آن زندگی کرده و به کار و فعالیت مشغولیم، میتواند شخصیت سالم، جذاب و پرطرفداری را از ما به نمایش بگذارد.
6- مشاهدات نشان دادهاند که چهار ویژگی هدفمند بودن، امید داشتن، توکل کردن و شاکر بودن نهتنها در رشد شخصیتی زیبا و مطلوب نقش مهمی دارند، بلکه دارابودن این صفات، بهتنهایی میتوانند متضمن موفقیت همراه با آرامش باشند.
7- بهعلاوه، رعایت ارزشهای اخلاقی، فرهنگی و انسانی، شخیصت سالمی را خلق کرده، حتی میتواند بر آندسته از زوایای پنهان شخصیتی که جنبه منفی و ناسازگار داشته و به سبب وراثت یا تأثیرات محیطی، تجربههای ناخوشایند گذشته خود و اطرافیان نزدیک پدید آمده و بهصورت جبری بر انسان تحمیل میشوند، غلبه کند. مطالعات متعددی نشان دادهاند، کسانیکه به ارزشهای دینی پایبندی بیشتری داشته باشند و در هر لحظه از زندگی به فکر مرگ و آخرت باشند، شخصیت سالمتری داشته و توانایی بالاتری در رشد و بازسازی شخصیت از خود نشان میدهند.
8- یکی از روشهای مؤثر در ارتقاء شخصیت، جمعگرایی یا عدم کنارهگیری از جمع است. دستیابی به شخصیتی دوستداشتنی با ویژگیهای انسانی مورد قبول جامعه، از راه اجتماعیبودن و اجتماعیشدن شخصیت و پرهیز از انزواطلبی، گوشهگیری و خودمحوری امکانپذیر است. انسان اجتماعی قادر خواهد بود بسیاری از نیازهای طبیعی خود را از طریق برقراری رفتار اجتماعی به اصطلاح “جامعه پسند” تأمین کند..
9- همچنین، مؤلفههای فرهنگی رایج در شکلگیری شخصیت افراد جامعه، نقش مهمی ایفا میکنند. ازطرفی، چون درنهایت مردم سهم مهمی در تشکیل ساختار چنین مؤلفههایی بهعهده دارند، بنابراین تأثیر و تأثر متقابل فرهنگ و شخصیت مردم بر روی یکدیگر، غیرقابل انکارند..
10- رفتارهایی که طی زمان برای افراد بهصورت عادت درمیآیند و بخشی از تجربههای زندگانیشان را تشکیل میدهند، در شکلگیری شخصیت و بروز آثار آن، سهم فراوانی دارند. بدیهی است که تغییر رفتار نامطلوب و الگوپذیری از شخصیت انسانهای بزرگ، میتواند در رشد و تعالی شخصیت، بسیار مؤثر باشد..
11- مسؤولیتپذیری نیز در رشد و تعالی شخصیت بسیار مهم است. کسیکه مسؤولیت اعمال خود را میپذیرد و به آنچه انجام میدهد آگاهی کامل دارد، بهطور مستمر در رشد شخصیت خویش کوشاست..
12- تطابق حرف با عمل نیز یکی از نشانههای شخصیت سالم و جامعهپسند است. برای بازسازی شخصیت لازم است که به آنچه میگوییم عمل کنیم و حرف و سخنی را بر زبان نرانیم اگر درصدد انجام آن در زندگی نیستیم. پرهیز از دوگانگی در حرف و عمل، شخصیتی واحد خلق کرده و درنهایت، از بروز شخصیتهای چندگانه که برخی از افراد مبتلا به آنند، جلوگیری میکند..
برخورداری از شخصیتی سالم، موفقیت همراه با آرامش را به ارمغان میآورد. رعایت نکات ساده بالا که به صورتهای مختلف مورد تأکید شرع، پیامبرص، و بزرگان و اندیشمندان قرار گرفته و برای هر کدام از موارد ذکرشده میتوان انبوهی مصادیق گهربار شاهد آورد، فرد را به سوی پاکی، راستی و آرامش رهسپار کرده و او را در زندگی دنیا سعادتمند خواهد کرد.
پس بهخاطر داشته باشیم که برای دستیازی به موفقیت همراه با آرامش، باید بهطور مستمر شخصیت خود را نوسازی کرده، در رشد و ارتقاء آن کوشا باشیم. رشد و بازسازی مداوم شخصیت، افقهای روشنی از موفقیت پیش روی انسان باز کرده، درهای تازه و جدیدی را برای بهترزیستن و برخورداری از آرامشی پایدار، به روی او خواهد گشود.
برگرفته شده از سايت نوگرا
