راز کامیابی

آيا تا كنون با خود انديشيده ايم كه از ميان نعمت هاي بي شماري كه الله متعال نصيب من و شما نموده است؛ كدام نعمت در بالاترين درجه قرار مي گيرد و چه نعمتي مقام دوم را از آن خود مي سازد؟ براي نيرومندي، نشاط، سرحالي وسر زنده گي مان چه بايد بكنيم؟ و براي پايدار ماندن جامعه ي اسلامي چه خشت هاي بايد تهيه شود و چه وسايلي فراهم گردد تا به كمك آن به آرزوهاي نيكو و بلند بالا دست يابيم؟

برادر و خواهر گرامي! خوبست كه با هم لحظاتي بيانديشيم و براي ارائه ي پاسخ درست به سؤال هاي فوق تأمل نماييم، زيرا: -به باور نگارنده-، اين موضوع از ارزش و جايگاه بس رفيعي برخوردار بوده، كليد و گشاينده ي قفل ها و گره هاي كور زيادي خواهد بود، امروز  بسا از مشكلات و نا بساماني هاي كه در ساحه ي كار اسلامي و در ميان  جوامع اسلامي ظهـور و بروز مي نمايد ارتباط تنگاتنگ و مستقيمي با اين مسأله دارد، اميد كه با طرح، يررسي، پيگيري و عملي نمودن بيش از پيش اين موضوع سر نوشت ساز، از ثمرات شيرين و ميوه هاي لذيذ آن كام مان را شيرين و شيرين تر نموده و حلاوت آن تا لحظه ي ورود به بهشت برين الهي باقي بماند.
بلي! اين كليدي كه از آن سخن گفتيم همان، محبت ايماني، برادري اسلامي و صفوف و به هم فشرده اي است كه در شرايط كنوني در سطح جهان اسلام و جامعه ي اسلامي خود سخت به آن نيازمنديم.

استاد محمد احمد الراشد در كتاب »الرقائق« چنين مي گويد:
«بدون شك در دقایق ارزشمند شب به ياد الله بودن و برادري ايماني؛ دو پايه از پايه هاي اساسي و بنيادي است كه جامعه ي اسلامي بر آن استوار مانده و دو چشمه ي جوشان خشك نشدني است كه هميشه باران خير و خوبي آن دو،  بر سر دعوتگران فرو مي ريزد، و هرگاه يكي از آن ها فرو پاشد، در آن هنگام نه مجموعه ي مسلماني باقي مي ماند و نه آن جامعه خواهد توانست كه نقش خود را ايفاء نمايد«.
الله متعال يكي از  نعمت هاي گران بها و ارزشمند خود را بر مسلمانان صدر اسلام چنين بيان مي دارد:
(وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعاً وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَاناً وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ) (آل عمران/103).
»و همه گي به رشته ی (ناگسستني قرآن) الله چنگ زنيد و پراكنده نشويد و نعمت الله را بر خود به ياد آوريد بدان گاه كه (براي هم ديگر) دشمناني بوديد و الله ميان دل هاي تان (انس و الفت برقرار و آن ها را به هم) پيوند داد، پس (در پرتو نعمت او براي هم) برادراني شديد، و بر لبه ی گودالي از آتش  دوزخ) بوديد (و هر آن با فرا رسيدن مرگ تان بيم فرو افتادن تان در آن مي رفت) ولي شما را از آن رهانيد (و به ساحل ايمان رسانيد)، الله متعال اين چنين براي تان آيات خود را آشكار مي سازد، شايد كه هدايت شويد«.

با دقت و تأمل در آيه ي فوق به نكات  زير دست مي يابيم:
*  الله متعال از برادري ايماني به عنوان نعمتي ياد آور مي شود كه جاي منت گذاري دارد.
*  برادري ايماني نقش بسزاي در پايان دادن به دشمني ها دارد.
* قبل از برادري بايد الفت و محبت وجود داشته باشد.
* در آيه ي كريمه از تغيير حالت دشمني به «اصبحتم» تعبير شده، اين كلمه از ريشه ي »صبح« است يعني وقتي شما نسبت به همديگر دشمن بوديد در شب، تاريكي و ظلمت به سر مي برديد، اما از لحظه اي كه با هم برادر شديد و نسبت به يك ديگر محبت و دوستي پيدا كرديد وارد صبح و روشنايي گرديديد.
* وجود عداوت و دشمني مساوي است با قرار گرفتن در كنار گودال هاي آتشين كه انسان و جامعه ي انساني را در معرض سقوط در هلاكت و نابودي قرار مي دهد.
* راه اسمترار پيدا كردن اين دوستي و برادري همانا چنگ زدن به »حبل الله« است كه عبارت از برنامه، منهج، كتاب و دين الله متعال.

از امير المؤمنين عمر بن خطاب رضي الله عنه سخن جالبي در مورد اخوت و برادري ايماني نقل شده است، مي فرمايد:
(ما أعطي عبد بعد الإسلام خيراً من أخ صالح، فإذا رأى أحدكم وداً من أخيه فليتمسك به) (الرقائق)
»بعد از نعمت اسلام برترين خيري براي يك بنده داده شده، نعمت برادر صالح است، وقتي كسي از شما از برادر‌‌ ‍[ايماني اش]  دوستي را احساس مي كند آن را محكم بگيرد«.
مالك بن دينار در اين زمينه سخن آموزنده ي دارد وي مي گويد:
(لم يبق من روح الدنيا إلا ثلاثة: لقاء الإخوان، و التهجد بالقرآن، وبيت خال يذكر الله فيه))الرقائق)
»از روح دنيا جز سه چيز باقي نمانده است: ديدار با برادران، تلاوت قرآن در نماز تهجد، و خانه اي خلوتي كه در آن به ذكر الله پرداخته شود«.

حسن بصري: برادران ايماني را از اهل و فرزندان محبوب تر مي داند؛ وي مي فرمايد:
(إخواننا أحب إلينا من أهلنا و أولادنا، لأن أهلنا يذكروننا بالدنيا و إخواننا يذكروننا بالآخرة( (الرقائق)
»برادران ما از خانواده و فرزندان مان محبوب تر اند، زيرا خانواده، ما را به ياد دنيا مي اندازد و برادران [ايماني] آخرت را به ما ياد آور مي شوند«.

آيا مي شود از يك برادر ايماني نسبت به برادرش خطاي سر زند و يا عيبي از آن به چشم بخورد؟ در پاسخ اين دو پرسش، خوبست كه به دو سخن آموزنده و سر نوشت ساز و تأثير گذار در مورد اخوت از دو تن از سلف صالح توجه نماييم:
فضيل بن عياض مي فرمايد:
(من طلب أخاً بلا عيب صار بلا أخ(
»هر كس به جستجوي برادر بي عيب بگردد بي برادر مي ماند«.
استاد راشد در ذيل اين سخن فضيل بن عياض تعلـيق جـــالبي دارد و مي گويد: »بدان آن كسي كه با او عقد برادري ايماني مي بندي انسان معصومي نيست!«.

بكر ين عبدالله مزني يكي از بزرگان تابعين مي گويد:
(إذا وجدت من اخوانك جفاء فذلك لذنب أحدثتَه، فتب إلى الله تعالى، و إذا وجدت منهم زيادة محبة فذلك لطاعة أحدثتها فاشكر الله تعالى(.
»وقتي از سوي برادرانت نسبت به تو جفاي صورت مي گيرد، بفهم، آن سزاي گناهي است كه از پيش تو سر زده، زود به سوي الله توبه نما، و اگر احساس كردي كه آنان نسبت به تو محبت شان افزايش يافته سببش طاعتي است كه انجام داده اي، شكر و سپاس الله متعال را بجاي آور«.

اين مقال كوتاه را به سخني از امام شهيد حسن البناء: به پايان مي برم. وي مي فرمايد:
(تحابوا فيما بينكم واحرصوا كل الحرص على رابطتكم، فهي سر قوتكم، وعماد نجاحكم(.
»با هم ديگر محبت بورزيد و بر استواري رابطه ی تان بسيار حريص باشيد؛ زيرا اين ها راز قوت و پايه ي كاميابي شما به شمار مي رود«. (رسالة بين الامس واليوم).

نوشته: عبدالباری قانت استاد پوهنتون هرات