د يوې ښځې درلودونکی خاوندانو په اړوند د پوهانو خبرې
ابن سينا وايي:
د کوم سړي ، چې يوه ښځه وي، همېشه به د ځان درد، د هډوکو درد پۀ ملا ، غاړه او مفاصلو کې شکايت کؤي . غم به ډېر کؤي، ځواني یې ژر لۀ منځه ځي او ډېر شکايت به کؤي.
قاضي ابي مسعود ويلي دي:
د چا چې یوه ښځه وي، نۀ قضا کولای شي، او نۀ د خلکو تر منځ فرق کولای شي.
ابن حيان التوحيدي ويلي دي:
ما داسې قوم وليده، چې د چا به يوه ښځه وه، هغه يې پۀ مجلس کې نۀ پرېښوده او ماشوم به ئې باله.
ابن خلدون داسې وايي:
پۀ هلاک شويو قومونو کې مې فکر وکړ، نتيجه دا شوه چې ډېری د دوی د يوې ښځې خاوندان وو.
عابد ابن ميسار وايي:
د چا چې يوه ښځه وي، عبادت پۀ ښه توګه نۀ شي تر سره کولای.
مأمون بن هارون الرشيد ته وويل شول:
پۀ بصره کې داسې قومونه دي، چې ټول سړي یې يوه يوه ښځه لري. ویې ويل: اصل کې دوی نارينه نۀ دي، بلکې د دوی ښځې نارينه دي، دوی د فطرت او سنتو خلاف کار کؤي.
يونس المزني ته وويل شول:
يهودو ولې د ښځو تعدد پرېيښی دی؟ ویې ويل: دا هغه قوم دی، چې « ضربت عليهم الذلة والمسکنة وباؤوا بغضب من الله»
پۀ دوی باندې ذلت نازل شو، مسکينان شول، او راوګرځېدل د الله تعالی لۀ غضب سره.
أبي معروف الکرخي ته وويل شول:
د هغه قوم پۀ اړه تۀ څۀ وایې، چې زهد اختياروي او يوۀ يوه ښځه پۀ نکاح اخلي؟ ویې ويل: دوی هيڅ هم نۀ دي، لېونيان دي. کۀ هر څومره زهد او تقوا اختيار کړي، د ابوبکر، عمر، عثمان او علي رضي الله تعالی عنهم لسمې برخې تقوا ته هم نۀ رسيږي.
ابن فياض نه چا د يوې ښځې خاوندانو پۀ هکله وپوښتل؟ ویې ويل: دوی پۀ اصل کې مړه دي. يوازې خوراک او څښاک کؤي او تنفس کؤي.
ابن اسحاق نيشاپوري الکرک چې کله واک ته ورسېده، د يوې ښځې خاوندانو ته یې د تحفې ورکؤل منع کړل. چا ورته وويل: ولې دې دا کار وکړ؟ ویې ويل: دا د الله تعالی مال دی بدو خلکو ته بايد ورنۀ کړل شي.
کاپي
ابن عطاء الله د يوې ښځې خاوندانو پۀ هکله وايي:
څوک چې د اکابرو پۀ لار لاړ نۀ شي( رسول الله صلی الله عليه وسلم او صحابه کرام یې مطلب ؤ) مونږ یې پۀ ماشومانو کې حسابوو.
