د افغانستان د معاصر تاریخ یو څو مهمې تاریخي پېښې
حفیظ الله امین له 8 د سپتمبر 1979 تر 27 دسمبر 1979 پوره سل ورځې د افغانستان د دموکراتیک جمهوریت جمهور رییس وو.
ببرک کارمل د 1358 هجري لمریز کال د جدي 6 د حفیظ الله امین له وژلو سره سم د روسانو پواسطه له تاشکند نه کابل ته راوستل شو او د شورویانو د نظامي قواوې د افغانستان خاورې ته د دوی په وخت کې راغلل.نوموړی له 1979 تر 1986 پورې د افغانستان د دموکراتیک جمهوریت د انقلابي شورا رییس وو چې د 1996 کال د دسمبر په دریمه په مسکو کې د 67 کلونو په عمر مړ شو.
د 1367 کال د دلوې 26 د شوروي نظامي قواوو وروستی نظامي جنرال ګروموف وتل له افغانستان نه .
د میلادي سنې په حساب روسان د 1979 میلادي کال په 27 دسمبر کابل ته راغلل او د 1989 کال د فبروري په 15 له افغانستان نه ووتل .
د افغانانو تلفات له 562000 تر 2000000 دوه میلیونو انسانانو پورې تخمین شویدی.
دوکتور نجیب الله 1365 هجري شمسي چې له 1987 میلادي سره مطابقت کوی او تر 1371 هجري شمسي یا 1992 میلادي پورې د افغانستان ولسمشر وو.
نوموړی د 1996 میلادي کال د سپتمبر په 28 د طالبانو له خوا ووژل شو.
د 1371 کال د ثور په 8 صبغت الله مجددي د دو میاشتو لپاره په راولپنډۍ کې د افغانستان د اسلامي دولت موقت او عبوري دولت مشر وټاکل شو1992 کال د اپریل له 28 د همدې کال د جون تر 28 پورې. البته صبغت الله مجددي د 2019 کال د فبروري په 11 د 93 کلونو په عمر وفات شو.
ملا برهان الدین رباني د 1992 میلادي کال د جون له 28 تر 1996 میلادي کال د سپتمبر تر 27 او دوهم ځل د امریکایانو له خوا د کابل تر سقوط وروسته د 2001 کال د نوامبر له 13 تر 22 دسمبر پورې د افغانستان د اسلامي دولت ريس وو. نوموړی د 2011 کال د سپتمبر په 20 د طالبانو په یوه انتحاري حمله کې ووژل شو.
د دوي په وخت کې د افغانستان سل کلنه مجهزه ملي اردو منحله او ټول وسایل یې کباړ او پر پاکستان وپلورل شول . د کابل ښار وران او په یوه ډارونکې کنډواله بدل اود ټول هېواد په هر ولایت کې یو جهادي قوماندان واکمن شو. په زرګونو خلک شهیدان او په میلیونونو نور مهاجرت ته اړ شول.
ملا محمد عمر مجاهد آخند د طالبان اسلامي تحریک په مشرۍ د 1996 کال د سپتمبر له 27 د کابل او کندهار په مرکزیت د هېواد 90 سلنه خاوره تر خپل کنترول لاندې راوستله چې د دوی واکمني د2001 کال د نوامبر تر 13 پورې دوام وکړ.
حامد کرزي 2001 کال د دسمبر له 22 تر 2014 کال د سپتمبر تر29 پورې د افغانستان د موقت ، انتقالي دولت او د افغانستان د اسلامي جمهوریت د ولسمشر په توګه ټاکل شوی وو.
دوکتور محمد اشرف غني د 2014 کال د سپتمبر له 29 تر اوس پورې د افغانستان د اسلامي جمهوریت ولسمشر دی .
۲۰۲۰ جنوري
شاهین افغان
