آداب راه رفتن چیست؟

آنگاه اگر می خواهیم فرزندان خود را ادب زندگی و همزیستی را برای شان بیاموزانیم نباید از کنار ادب راه رفتن خاموشانه عبور نماییم، بلی برای شان نیز آداب راه و شیوه درست راه رفتن و حقوق راه را برای شان تعلیم دهیم، آدابی  که رسول الله صلی الله علیه وسلم بیان فرموده اند.

روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم برای یاران شان فرمودند: ایاک و الجلوس علی الطرقات فقالوا مالنا بد، انماهی مجالسنا نتحدث فیها، قال: فاذا ابیتم الاالمجلس فاعطوا الطریق حقها، قالوا: و ماحق الطریق؟ قال: غض البصر وکف الاذی و ردالسلام و امر بالمعروف و نهی عن المنکر. (متفق علیه)
ترجمه: یعنی از از نشستن در راه ها اجتناب ورزید، گفتند که ما ناگزیر از آن هستیم، همانا آنجا می نشینیم و باهم صحبت می کنیم، رسول الله برای شان فرمودند که آنگاه که ناچار از نشستن در آنجا هستید بایستی حق آن راه را ادا کنید. گفتند که حق راه چیست؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: چشم فروبستن، دورساختن امور اذیت بخش از راه و پاسخ گفتن به سلام شخص راهرو و امر به معروف و نهی از منکر( اینها حقوق راه اند)

برماست که آداب ذیل که مربوط به راه و راه رفتن می شود رعایت نماییم و فرزندان خود را بدان تعلیم و توصیه دهیم:

این حکم هم برای مردان و هم برای زنان مسلمان است که در حین راه رفتن به نامحرمان نگاه نکنند و برای پدران لازم است که فرزندان خود را به این امر الهی بفهمانند. خداوند می فرماید: قل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ ﴿30﴾
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿31﴾
ترجمه: به مردان با ايمان بگو ديده فرو نهند و پاكدامنى ورزند كه اين براى آنان پاكيزه‏تر است زيرا خدا به آنچه مى‏كنند آگاه است (30)
و به زنان با ايمان بگو ديدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاكدامنى ورزند و زيورهاى خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه طبعا از آن پيداست و بايد روسرى خود را بر سينه خويش [فرو] اندازند و زيورهايشان را جز براى شوهرانشان يا پدرانشان يا پدران شوهرانشان يا پسرانشان يا پسران شوهرانشان يا برادرانشان يا پسران برادرانشان يا پسران خواهرانشان يا زنان [همكيش] خود يا كنيزانشان يا خدمتكاران مرد كه [از زن] بى‏نيازند يا كودكانى كه بر عورتهاى زنان وقوف حاصل نكرده‏اند آشكار نكنند و پاهاى خود را [به گونه‏اى به زمين] نكوبند تا آنچه از زينتشان نهفته مى‏دارند معلوم گردد اى مؤمنان همگى [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه كنيد اميد كه رستگار شويد (31) (سوره نور)

همانند دور کردن سنگ ، خار و شیشه و …

رسول الله صلی الله علیه وسلم چنین کار را صدقه خوانده است. ایشان می فرمایند: … و تمیط الاذی عن الطریق صدقه (متفقه علیه)
یعنی دور نمودن امور اذیت بخش از راه صدقه است.
همچنان اجتناب ورزیدن از قضای حاجت بشری و ادرار در راه، پرهیز از مزاح و شوخی نادرست باهمدیگر در راه، اجتناب کردن از تمسخر و توهین کردن راهرویان و تنگ نمودن راه برای ایشان از آداب اساسی راه می باشد که به طور جدی مدنظر گرفته شود و تلاش صورت گیرد که پیوسته راه پاک و نظیف نگه داشته شود.
آنگاه که با انسان راهرو چتری و عصا و دیگر اموری که امکان ضررمندی دیگران در ان باشد، وجود داشته باشد، در کنترول و نگهداشت آن کوشش نماید و در راه مزدحم دستان خود را به جهش و حرکت در نیاورد که باعث اذیت دیگران گردد.
همچنان در راه مزدحم راهرو به گونه راه برود که برای دیگران مایه ضرر و اذیت قرار نگیرد، فروتنانه  و با احتیاط و با درنظرداشت دیگران راه بپیماید.

آنگاه که رهرو با شخصی در راه مقابل می شود برای وی سلام دهد و برای جانب مقابل لازم است که به الفاظ زیبا و بیشتر از کلمات شخص اول پاسخ سلام را دهد. بر پدران است که این موضوع را جدی گرفته  وفرزندان خود را به آن معتاد سازند.

رسول الله صلی الله علیه وسلم بیان فرمودند که یکی از حقوق و یا آداب راه همانا احساس رسالت دعوتگری و اصلاح سازی کردن است، وقتی که انسانی در راه ایستاده باشد و یا رهرو باشد، کسانی را می بینید که به منکرات مبتلا هستند و اعمال غیر اسلام را انجام می دهند ایشان را دعوت نماید و توصیه فرماید و از منکرات دست شان را باز دارد و به امور شایسته و نیکو ایشان را فراخواند.

راهرو بایستی نه به سرعت و نه بسیار به آهستگی و کسالت راه برود بل راه رفتن او در حد اعتدال و در میان سرعت و آهستگی باشد و نباید خرامانه و متکبرانه و نازپردازانه راه برود که چنین کار امر نکوهیده بوده و خداوند از آن ما را برحذر داشته است، خداوند متعال می فرماید: واقصد فی مشیک. یعنی در میانه راه برو.
در جای دیگر خداوند می فرماید:   وَلاَ تَمْشِ فِي الأَرْضِ مَرَحًا إِنَّكَ لَن تَخْرِقَ الأَرْضَ وَلَن تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا ﴿سوره اسراء آیه 37﴾
ترجمه: ودر [روى] زمين به نخوت گام برمدار چرا كه هرگز زمين را نمى‏توانى شكافت و در بلندى به كوهها نمى‏توانى رسيد.

تا بدین وسیله انسان با کراچی، بایسکل و … تصادم نکند و جودش مایه اذیت دیگران قرار نگیرد و خودش نیز درامان قرار گیرد.

در راه باید چیزی خورده نشود که چنین کار، مایه کاستی شخصیت وی و آسیب پذیری فقرا و مستمندان قرار می گیرد.

این ها برخی از آداب راه رفتن بود که اختصاراً خدمت شما نگاشته شد امید طرف بهره گیری قرار گیرد.