د حجرې هسته او هستوي تیزابونه

هسته (Nucleus)

هسته د حجرې لویه او مهمه برخه ده، چې معمولاً کروي شکل لري او د رابرت براون لخوا په ۱۸۳۱م کال کې کشف شوه. د دوه پوړیزې غشا په وسیله پوښل شوې ده. دغه غشا ته هستوي غشا وايي او هستوي مواد یې احاطه کړي دي. هغه ژوندي موجودات چې حجرات يې هستوي غشا لري، د یوکاریوتا په نامه یادېږي. یو په معنا د حقیقي او کاریون په معنا د هستې ده، یعنې دا ژوندي حقیقي هسته لري او هغه ژوندي چې حجرې یې هستوي غشا نلري، د پروکاریوتا په نامه یادېږي، چې پرو په لاتین کې ابتدايي ته وايي او کاریون په معنا د هستې دی. یعنې دا ډول ژوندي حقیقي هسته نلري. هستوي غشا د هستې او سایتوپلازم ترمنځ د موادو په تېرېدو او راتېرېدو کې مرسته کوي. هسته د حجرې د تنظیم او حجروي فعالیتونو د کنترول دنده په غاړه لري. د هستې په داخل کې نازکې رشتې موجودې دي، چې کروماتین ورته وايي. دا کروماتین د حجروي وېش په وخت په کروموزوم بدلېږي. کروموزوم له پروتین او ډي اېن اې څخه جوړ شوي دي، چې د حجرې فعالیتونه کنترولوي.

هستوي تېزابونه (Nucleic Acid)

د ۱۹ پېړۍ په پای کې فریدریک مېشر وښودله، چې د هستوي تېزابو توکي له پروتین سره یوځای د حجرې په داخل کې شتون لري، چې دا هستوي مواد له نورو پروټينونو څخه توپیر لري. نو له دې کبله يې ورباندې د هستوي تېزابونو نوم کېښود. هستوي تېزابونه هغه مرکبات دي، چې له نوکلیوتاید څخه منځته راځي او په ټولو حیواني او نباتي حجرو کې شتون لري. ویلی شو چې هستوي تېزابونه د حجرې ټول اعمال لکه وده، د مثل تولید، د پروټین تشکیل او د میتابولېزم نورې عمليې کنترولوي. هستوي تېزابونه په دوه ډوله دي: RNA او DNA دي.

Ribo Nucleic Acid (RNA)

RNA یو ریشتوي جوړښت لري او پنځه کاربنه قند، فاسفیټ ګروپ او له څلور قلوي ګانو څخه جوړ شوی دی. دغه څلور قلوي ګانې عبارت دي له ادنین، ګوانین، سایتوسین او یوراسل څخه. RNA د دندو له پلوه په لاندي ډولونو وېشل کېږي:

  • پیغام وړونکی Messenger RNA: هدایات او پېغامونه د هستې له DNA څخه اخلي او په سایتوپلازم کې يې ریبوزومونو ته رسوي.
  • رایبوزومي Ribosomal RNA: کیمیاوي مواد دي، چې ریبوزوم ورڅخه جوړ شوی دی. دا د پروتین په جوړښت کې مرسته کوي.
  • لېږدوونکي Transfer RNA: دندې یې ریبوزوم ته د ازادو امینو اسیدونو رسول دي؛ ترڅو د پروتین په جوړولو کې ورڅخه کار واخلي. لېږدوونکی RNA په سایتوپلازم کې پېدا کېږي.

Deoxy Ribo Nucleic Acid (DNA)

DNA زینې ته ورته شکل لري، چې د واټسن او کریک لخوا په ۱۹۵۳ م کال کې وړاندې شو. د DNA په جوړښت کې څلور قلوي شامل دي، چې له ادنین، ګوانین، سایتوسین، او تایمین څخه عبارت دي. د DNA په داخل کې د ادنین اندازه له تایمین سره او د ګوانین اندازه له سایتوسین سره برابره ده. A=T او C=G دغه کشف د ایرووین چارګف په واسطه سرته ورسېد او د ایرووین چارګف د قانون په نامه یادېږي. DNA د حجرې په هسته کې شتون لري او د جین په درلودلو سره د حجرې ټول فعالیتونه کنترولوي.

Afghan School Textbooks

Advertisement | Why Ads? | Advertise here

پوهنتون چینل

پوهنتون چینل درسره سبسکرایب او شریک کړئ

سبسکرایب Subscribe

YouTube video

Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ

خپل نظر مو دلته ولیکئ

wasiclinic.com
Back to top button
واسع ویب